Mekanik Türk
Şu an dünyanın şüphesiz en çok ilgi gören konferansı TED’de yapılan 1000 sunum Web’den izlenebilir durumda. Bu duruma memnun olmayan tek bir kişi var: Sebastian Wernicke. Bir “istatistik virtüözü” olan Wernicke, 1000 sunumun dinlemesi 250 saat süren 2.3 milyon kelimeden oluştuğunu hesaplamış. Bunun çok uzun olduğunu düşünerek, 6 sözcüklük “özetler” çıkarmaya girişmiş. Sonra da sunum gruplarının, ardından kategorilerinin özetini çıkarmış, taa ki tüm TED’in 6 sözcüklük özetini elde edene kadar. Türkçesi daha da kısa: “Dert edeceğime merak ederim.”
Bu özetleri çıkarmak Wenicke’ye binlerce saate değil sadece 100 dolara mal olmuş, çünkü Amazon’un Mekanik Türk isimli güruhkaynak (crowdsource) hizmetini kullanmış.
İsmini 18. Yüzyılda yapılan ünlü satranç oynayan yalancı otomattan alan bu hizmeti Amazon Kasım 2005’de açmıştı. Orjinal Mekanik Türk bir otomat biçimindeydi ve diğer oyuncu ile etkileşimi de otomat gibiydi ama kasasının içinde gerçek bir satranç oyuncusu barındırıyordu. Amazon’un Mekanik Türk’ü de gerçek çalışanlar (workers) barındırıyor. Workers, iş talebinde bulunanların (requesters) çokluk birkaç sent önererek girdiği HIT’lerden (Human Intelligence Tasks – İnsan Zekası İşleri) seçebiliyor. Örneğin bir ürünün vitrine konabilecek iki resiminden daha güzelini seçmek, özet çıkarmak, tasvir yapmak, not vermek, etiketlemek, arayüz alternatiflerini sorgulamak, düzyazıya çevirmek gibi. Genellikle aynı işi birçok kişiye yaptırıp, en popüler sonucu alan güruhkaynak yaklaşımı hakim. Requester’lar sadece ABD’den olabilse de 100 bini aşan workers 100 ülkeye dağılmış ve bir ABD bankasında hesapları yoksa ödemelerini, her işlemden yüzde 10 komisyon kesen Amazon’un hediye çeki olarak alabiliyorlar.
Mturk’ü olağanüstü kılan özelliği ise talep girenlerin gerçek kişiler olmasının gerekmemesi!
Bir API üzerinden yazılımlar da HIT açabiliyor, biten işi teslim alabiliyor ve onay verebiliyor. Bilim-kurgu gibi duran bu senaryo 6 yıldır açık. Örneğin düzyazıya dökme hizmeti olan CastingWords’ün yaptığı gibi insanlar ve bilgisayarları bir arada koşturan, insani ve yapay zekayı birleştiren “siber zekalar” var.
