Mesafeli sözleşmeler yönetmeliğinde yapılan değişiklikler
Yazar: *Av. Ayça Berker / ayca.berker@berkerberker.com
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik”), 23.08.2022 tarihli ve 31392 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmeliğin, tüketici tarafından kredi kartı ile yapılan ödemelerin iadesini düzenleyen 12. Maddesinin 4. Fıkrasının son cümlesi 01.01.2023 tarihinde; diğer tüm hükümleri ise 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Kapsama İlişkin Değişiklikler
Değişikliğin 1. Maddesi uyarınca, kısa mesaj aracılığıyla kurulan ve eş zamanlı olarak tamamen ifa edilen abonelik içermeyen katma değerli elektronik haberleşme hizmetleri ile 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu kapsamındaki bağışlar ve kamu kurumlarınca sunulan katma değerli elektronik haberleşme hizmetlerine, Yönetmelik hükümlerinin uygulanmayacağı kararlaştırılmıştır. Dolayısıyla ilgili hizmetler Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
- Yeni Kavram ve Tanımlar
Değişikliğin 2. Maddesi ile, aracı hizmet sağlayıcı ve platform tanımları Yönetmeliğe eklenmiştir.
Bu kapsamda aracı hizmet sağlayıcı, oluşturduğu sistem ile uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden gerçek veya tüzel kişiyi; platform ise Kamu hizmetlerinin tek noktadan sunulduğu ortak kamu elektronik platformu hariç olmak üzere, aracı hizmet sağlayıcının mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık etmek üzere oluşturduğu sistemi ifade etmektedir.
- Ön Bilgilendirme Yükümlülüğüne İlişkin Değişiklikler
a. Ön Bilgilendirme Yükümlülüğünde Aracı Hizmet Sağlayıcının Sorumluluğu
Tüketicinin, mesafeli sözleşme kurulmadan önce satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilmesi yükümlülüğü, Yönetmeliğin 5. Maddesinde düzenlenmiş idi. Bu düzenleme uyarınca, tüketicinin bilgilendirilmesine yalnızca satıcı ve sağlayıcının bilgileri konu ediliyordu. Değişikliğin 3. Maddesi ile yalnızca satıcı ve sağlayıcının değil, aracı hizmet sağlayıcıya ait
- MERSİS numarası veya vergi kimlik numarasının,
- Açık adres, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgilerinin,
- Tüketici şikayetlerinin iletilmesi için farklı bir iletişim bilgisi varsa bunlara ilişkin bilginin,
- Ödeme, ticari reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen süre ile uyumlu teslim veya ifa süresi, teslimat ve ifaya ilişkin diğer bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve tüketici şikayetlerine ilişkin çözüm yöntemlerine dair bilgilerin,
- Cayma hakkı söz konusu ise, bu hakkın şartları, süresi, usulüne ilişkin bilgilerin,
- Satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile malın bu taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgilerin de,
tüketiciye açıklanması gerekmektedir.
Ön bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirecek olanın satıcı veya sağlayıcı olduğu durumlarda, bu yükümlülüğün yerine getirilip getirilmemesinden aracı hizmet sağlayıcı da satıcı ve sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacaktır.
Ancak, veri girişi doğrudan aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapılıyorsa, verilerin eksikliğinden ve doğruluğundan aracı hizmet sağlayıcı sorumlu olacaktır.
b. Ön Bilgilendirme Yöntemi
Değişikliğin 4. Maddesi uyarınca, mesafeli sözleşmenin sesli iletişim yoluyla kurulduğu durumlarda ve siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla mesafeli sözleşmenin kurulması halinde Yönetmeliğin 5. maddesinde yer alan bilgiler en geç mal teslimine veya hizmet ifasına kadar yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile gönderilecektir.
Tüketicinin belirtilen şekillerde bilgilendirildiği, satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından, kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak teyit edilmelidir. Bu husus sözleşmenin kurucu şartlarından biri olup, aksi durumda sözleşme kurulmamış sayılacaktır.
Ayrıca tüketici siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü doğuracağı hususunda tüketicinin açık ve anlaşılır bir biçimde, satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından bilgilendirilmesi gerekmektedir. Aksi durumda tüketici siparişi ile bağlı olmaktan kurtulur.
- Cayma Hakkına İlişkin Değişiklikler
Değişiklik ile cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin, satıcı ve sağlayıcı dışında aracı hizmet sağlayıcıya da yöneltilebilmesi sağlanmıştır. Bu kapsamda, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı tüketicinin Yönetmelik ekinde yer alan formu doldurabilmesi veya cayma beyanını gönderebilmesi için platform üzerinde gerekli sistemi kurmak ve tüketicilerin iletmiş olduğu cayma beyanlarının kendisine ve satıcı veya sağlayıcıya ulaştığına ilişkin teyit bilgisini tüketiciye derhal iletmek zorundadır.
Değişikliğin 7. Maddesi ile, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat yükü, satıcı ve sağlayıcının dışında aracı hizmet sağlayıcı için de öngörülmüştür.
Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreyle bağlı olmayacaktır. Bu süre her halükarda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.
Cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirmenin bir yıllık süre içinde yapılması halinde ise, 14 günlük cayma hakkı süresi, bilgilendirmenin gereği gibi yapıldığı günden itibaren işlemeye başlayacaktır.
Değişikliğin 13. Maddesi ile, aksi kararlaştırılmadıkça, cayma hakkı,
- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler,
- Tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler,
- Canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler,
- Tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmeler
için kullanılamayacaktır.
- Satıcı veya Sağlayıcının Yükümlülüklerine İlişkin Değişiklikler
Değişikliğin 9. Maddesi ile satıcının, cayma hakkına konu malı ön bilgilendirmede belirtilen yahut farklı bir taşıyıcı vasıtasıyla iade etmesi halinde, yapılan ödemelerin tüketiciye iadesi hususu düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, tüketicinin ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcı ile cayma hakkına konu malı iade etmesi halinde, malın taşıyıcıya teslim edildiği tarihten itibaren 14 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeler satıcı tarafından iade edilmek durumundadır.
Ancak tüketicinin cayma hakkına konu malı ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcıdan farklı bir taşıyıcı kullanarak iade etmesi durumunda, ödemeleri iade edilmesi için öngörülen 14 günlük süre malın satıcıya ulaşmasından itibaren başlayacaktır.
Bu kapsamda, platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsilinde aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, teslim sonrası bedelin satıcıya aktarıldığı durum hariç olmak üzere, ödemelerin tüketiciye iadesinden satıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulacaktır.
Malın tesliminden önce cayma hakkının kullanılması durumunda satıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlü olacaktır.
- Aracı Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri
Aracı hizmet sağlayıcıların Yönetmelik kapsamına girmesi ile birlikte Yönetmeliğe eklenen 12/A maddesi ile aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri tespit edilmiştir. Bu hükme göre, aracı hizmet sağlayıcılar, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerin kullanım süresi boyunca tüketicilerin,
- Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimlerini,
- Sözleşmenin feshine dair bildirimlerini,
- Bedel iadesi taleplerini,
- Satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıt taleplerini,
- Teslimat veya ifaya ilişkin talep ve şikayetlerini,
iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistemi kurmak, kesintisiz olarak açık tutmak zorundadır.
Bu sistem üzerinden gelen talep ve bildirimlerin, satıcı ve sağlayıcıya derhal iletilmesi gerekmektedir.
Aracı hizmet sağlayıcı, tüketicilerin satıcı veya sağlayıcılar ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtları 3 yıl boyunca tutmak ve bu kayıtların tüketiciler yahut ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından istenilmesi halinde bunları vermek zorundadır.
Satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcı;
- Malın teslimi veya hizmetin ifasından önce tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren,
- Malın tesliminden sonra tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda, cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarih itibarıyla bedel satıcıya aktarılmamışsa cayma hakkına konu malın, iade için öngörülen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten veya iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade edilmesi durumunda da satıcıya ulaştığı tarihten itibaren,
- Tüketicinin fesih hakkını kullanması durumunda fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren
14 gün içinde, tahsil ettiği mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarının tüketiciye iadesinden, satıcı ve sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacaktır.
Keza aracı hizmet sağlayıcı, satıcı veya sağlayıcının onayı olmaksızın düzenlediği kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlara ilişkin olarak aracılık ettiği mesafeli sözleşmelerde kampanya ve benzeri taahhütlerin karşılanmamasının neden olduğu sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi hallerinden sorumludur.
- Tüketicinin Yükümlülüklerine İlişkin Değişiklikler
Değişiklik uyarınca, tüketicinin cayma hakkını kullanması ve satıcı veya sağlayıcının malı kendisinden geri alacağına dair bir teklif bulunmaması halinde ön görülen 10 günlük malı iade etme süresi, 14 güne çıkarılmıştır.
Tüketici, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi halinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamakla yükümlü kılınmıştır.
Ancak, tüketiciye teslim edilen malın Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında ayıplı olması durumunda tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamayacaktır.
- Sözleşmenin İfasına İlişkin Değişiklikler
Değişikliğin 14. maddesi ile, satıcı veya sağlayıcının mal satışlarında uyması gereken azami 30 günlük ifa süresi, tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler için uygulanmayacağı kararlaştırılmıştır.
Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin ifası imkansızlaştı ise satıcı ve sağlayıcı için öngörülen 3 günlük bildirim süresi, satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcılar için de uygulanacaktır.
- İlave Ödemelere İlişkin Yükümlülükler
Yönetmeliğin 19. Maddesi uyarınca sözleşme kurulmadan önce, sözleşme yükümlülüğünden kaynaklanan ve üzerinde anlaşılmış esas bedel dışında herhangi bir ilave bedel talep edilebilmesi için tüketicinin açık onayının ayrıca alınması zorunlu tutulmuş idi.
Değişiklik uyarınca, tüketicinin açık onayı alınmaksızın yahut tüketici açısından ödeme yükümlülüğü doğuran seçeneklerin kendiliğinden seçili olarak sunulmasından dolayı tüketici ödemede bulunmuş ise, satıcı veya sağlayıcı ile platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcı bu ödemelerin iadesini derhal gerçekleştirmek zorundadır.
*Berker Berker Hukuk Bürosu Kurucu Ortak
