Odakta büyüme ve istihdam var!
Tartışmaya açılan Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı’nda, sekiz ana eksen ve 73 eylem yer alıyor.
Sayısal dönüşüm; bilgi toplumu aktörleri olarak ifade edilebilecek bireyler, girişimler, kamu kurumları ve sosyal kurumları yeni düzenin ruhuna uygun niteliklere sahip olma baskısıyla karşı karşıya bırakıyor. Bu doğrultuda, bilgi üretme motivasyonu yüksek, günlük hayatında ve karar alma süreçlerinde bilgiyi doğru şekilde yorumlayıp işleyebilen, sistematik düşünme yeteneği gelişmiş, kendisini ve yaşadığı çevreyi sorgulayan ve hayat boyu öğrenen bireylerin ve kurumların ağırlıkta olduğu bir toplum yapısı ön plana çıkıyor. Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) gibi uluslararası ve uluslar üstü yapılar tarafından da bilgi toplumunu anlamaya ve bilgi toplumu dönüşümünü şekillendirmeye yönelik çalışmalar yürütülüyor. Türkiye’de de BT’deki gelişmelere ve bu teknolojilerin ekonomik ve sosyal yaşama etkilerine ilişkin politika ve strateji arayışları 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren sürekli olarak gündemde. Türkiye Ulusal Enformasyon Altyapısı Ana Planı – TUENA (1999), e-Türkiye Girişimi Eylem Planı (2000), e-Dönüşüm Türkiye Projesi Kısa Dönem Eylem Planı (2003-2004), 2005 Eylem Planı ile Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı (2006-2010) özellikle bilgi toplumu politika alanına yönelik hazırlanan politika belgeleri.
8 ana eksen – 5 ana unsur – 7 ana bölüm
2014-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı, büyüme ve istihdam odağında ve sekiz ana eksende hazırlandı. Odak ve kapsamın belirlenmesinde 5 ana unsur belirleyici oldu. Bunlar; Türkiye’nin bilgi toplumu alanında geldiği aşama ve devam eden ihtiyaçları, Türkiye’nin temel sorunları ve önündeki fırsatlar, 10. Kalkınma Planı başta olmak üzere ulusal, tematik ve bölgesel politika belgeleri ve Avrupa Birliği’nin ‘Avrupa İçin Sayısal Gündem’ girişimi başta olmak üzere uluslararası arenadaki politika tercihleri. Sonuç olarak, 2014-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı ile 10. Kalkınma Planı’nın ülkemizin 2023 hedeflerinin gerçekleştirilmesine yönelik kurgusuna, büyüme ve istihdam odağında, bilgi toplumu politikalarıyla sağlanacak katkı resmediliyor. Strateji ve Eylem Planı 7 ana bölümden oluşuyor: Giriş bölümünde; bilgi toplumu dönüşümünün ana hatları ifade edildikten sonra Türkiye’nin bu alanda geçmişte yürüttüğü çalışmalarla bunların sonuçlarına ve stratejinin hazırlık sürecine yer veriliyor. 2. bölümde; stratejinin Türkiye’nin büyüme ve istihdam hedefleriyle bağlantısına ve bu hedeflere nasıl hizmet edeceğine değiniliyor. 3. bölümde; dünyada bilgi toplumuna dönüşüm çerçevesinde mevcut durum ve yönelimlere yer verilirken 4. bölümde Türkiye’nin bu alanda mevcut durumu tespit edilip ve önündeki fırsatlar ortaya konuyor. 5. bölümde; Türkiye’nin 2018 yılına kadar uygulamayı öngördüğü politika ve strateji tercihleriyle hedeflerine yer veriliyor. 6. bölümde de bu hedeflere ulaşılması için hayata geçirilecek eylemler tanımlanıyor. 7. bölümde ise stratejinin uygulanmasının takibi ve koordinasyonuna ilişkin yaklaşım ortaya konuyor.
Yenilikçi bilişim çözümleri hayata geçirilecek
2014-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı ile hayata geçirilecek eylemlerin; bilişim sektörünün güçlü ve rekabet gücü yüksek bir yapıya kavuşturulması, BT’nin diğer sektörlere nüfuzunun artırılması ve internet girişimlerinin gelişimlerine uygun bir ekosistemin oluşturulması suretiyle ekonomide büyüme ve istihdam artışını desteklemesi öngörülüyor. Diğer yandan, genişbant altyapılarının tesisi, yetkin bilişim personelinin teminine yönelik çalışmalar, bilgi toplumuna dönüşüm sürecinin gerektirdiği hukuki altyapının hayata geçirilmesi suretiyle bilgi güvenliği ve kullanıcı güveninin tesisi, yenilikçi bilişim çözümlerinin; kent hayatı, yeşil bilişim, e-Sağlık, bilginin etkin kullanımı gibi alanlarda hayata geçirilmesi ve kamu hizmetlerinde kullanıcı odaklılık ve etkinliğin gerçekleştirilmesi gibi destekleyici çalışmalarla bilişim sektörünün ekonomiye katkısının etkin biçimde açığa çıkarılması amaçlanıyor.
BT yatay bir sektör haline geldi
BT sektörü ekonomik ve sosyal hayatın tüm alanlarını etkileyen yatay bir sektör haline geldi. Hayatın sayıllaşmasıyla birlikte BT ürün ve hizmetlerine olan bağımlılık da artıyor. Sektör, diğer sektörlerde yeni ürün ve hizmetlerin ortaya çıkmasına, yeni ve daha etkin iş yapış yöntemlerinin geliştirilmesine ve üretkenliğin artmasına imkân sağlıyor. BT sektöründe ortaya çıkan katma değerin paylaşımında ölçek ekonomisi ve teknolojiye dayalı rekabet faktörleri belirleyici. BT; en fazla Ar-Ge yatırımı yapılan ve girişim sermayesi çeken sektör konumunda. BT sektörünün dünya ekonomisindeki payı 2007 yılında yaklaşık 1,5 trilyon dolar iken 2011 yılı itibarıyla bu rakam yaklaşık 1,7 trilyon dolar olarak gerçekleşti. Bu büyüklük dünya ekonomisinin yüzde 2,5’ine karşılık geliyor. Pazar içerisinde BT hizmetlerinin payı yüzde 33, paket yazılımın payı yüzde 18 ve iletişim ekipmanlarını da içerecek şekilde donanımın payı yüzde 49. Önümüzdeki 10 yıl içinde sayısal ortamdaki veri hacminin 44 kat artması bekleniyor. Bu büyük hacimli veri; verimlilik, maliyet, hizmet sunumu ve ürün geliştirme gibi alanlarda önemli potansiyel barındırıyor. Nitekim OECD büyük veriye dayalı yenilikçiliği büyümenin yeni kaynaklarından biri olarak nitelendiriyor. Büyük veri pazarının önümüzdeki senelerde yılda yaklaşık yüzde 60 büyüyerek 2016 yılında 53,4 milyar dolar seviyesine ulaşacağı öngörülüyor. 2020 yılına kadar 50 milyar cihazın birbiriyle bağlantılı olacağı tahmin ediliyor. Sensör ve gelişen yonga teknolojilerinin günlük hayattaki pek çok canlı ve cansız varlığa bütünleştirilmesi ve bunların birbirleriyle olan iletişimi (makinelerarası iletişim – M2M) etrafımızdaki nesneleri yaşayan bir bilgi sisteminin unsuru haline getiriyor. Nesnelerin interneti olarak adlandırılan bu yapı bilginin analizi ve otomasyon alanlarında önemli fırsatlar da sunuyor. Ülkemizin nüfusu ve dünya ekonomisindeki payı dikkate alındığında, BT pazarının küçük olduğu ve önemli bir büyüme potansiyeli taşıdığı görülüyor. Türkiye BT pazarı 2007’deki 5,93 milyar dolar seviyesinden 2012 yılı itibarıyla 9,6 milyar dolar seviyesine ulaştı. BT harcamaları kişi başına düşen gelir seviyesiyle ilişkilendirildiğinde orta gelir grubundaki ülkelerin alt bandında yer aldığımız görülüyor. Ülkemizde yazılım ve BT hizmetleri harcamalarının BT pazarı içerisinde aldığı yüzde 21’lik pay, yüzde 50’lik dünya ortalamasına göre oldukça düşük. Bu durumda, BT’nin en önemli kullanıcıları olan telekomünikasyon ve finans sektörünün yüksek iç kaynak kullanımı etkili. Bu sektörler ihtiyaçlarını, BT sektörü yerine kendi bünyelerinde oluşturdukları birimler vasıtasıyla karşılıyor. BT harcamaları içerisine özel ve kamu kurumlarının iç kaynak kullanımı dâhil edildiğinde, yazılım ve hizmetlerin BT içerisindeki payı yüzde 40’lar seviyesine çıkıyor.
Stratejiler ve 2018 hedefleri
Eksenler bazında tespit edilen bilgi toplumu politikalarının temel amacı, ülkemizde ekonomik büyüme ve istihdamı desteklemek. Ülkemizin 2023 yılı için belirlediği milli gelir, ihracat gibi hedeflerin yakalanması, yüksek ve istikrarlı ekonomik büyümenin elde edilmesi ve nitelikli istihdam oluşturulmasında ekonomik ve sosyal tüm alanlarda yaygın ve etkin BT kullanımı kritik önem arz ediyor. BT ürün ve hizmetleri eğitimden kültür faaliyetlerine, üretimden pazarlamaya, kamu hizmetlerinden ulusal güvenliğe kadar her alanda yatay olarak kullanılıp bu alanlardaki süreç ve yapıları derinden etkiliyor. Dolayısıyla hayatın hemen her alanında görülen BT kullanımının yaygınlığı, tüm politika alanlarında bu teknolojilere ilişkin ortak bir yaklaşımı ve yatay bir koordinasyonu zorunlu kılıyor. Bu kapsamda, bilgi toplumuna dönüşüm ülkemizin öncelikli ve uzun vadeli gündem maddelerinden biri olarak değerlendirilecek, bu
alana yönelik politikalar etkin biçimde uygulanacak ve takip edilecektir. Ayrıca vergi, teşvik, istihdam, sanayi, hizmetler, ihracat, yatırım ve iş ortamı, fikri mülkiyet, Ar-Ge ve yenilikçilik, eğitim, sağlık, adalet, güvenlik, kamu hizmetleri gibi farklı politika alanlarında alınacak kararlarda bilgi toplumuna dönüşüm ve BT kullanımında etkinlik bakış açısı esas alınacaktır. Politikaların hayata geçirilme sürecinde ilgili kesimlerle iş birliği sağlanacak ve uygulamanın
etkinliği katılımcı bir süreçle değerlendirilecektir.
2014-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı’nda her bir eylemin Stratejideki hangi politikayla ilişkilendirildiğine, eylemin açıklamasına,
eylemin hayata geçirilmesinden sorumlu olacak kuruma ve bu kurumun eylemin uygulanmasında yakın iş birliği içerisinde olup birlikte çalışacağı kurumlara, eyleme neden ihtiyaç duyulduğuna, eylemin hangi adımlarda hayata geçirilmesinin öngörüldüğüne ve hangi sürede hayata geçirileceğine yer verildi. Eylem Planı’nda yer alan 73 adet eylem, Stratejide tanımlanan eksenler bazında toplu şekilde hazırlandı.
Eylem Planı eksenleri
1) Bilgi Teknolojileri Sektörü
2) Genişbant Altyapısı ve Sektörel Rekabet
3) Nitelikli İnsan Kaynağı ve İstihdam
4) Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Topluma Nüfuzu
5) Bilgi Güvenliği ve Kullanıcı Güveni
6) Bilgi ve İletişim Teknolojileri Destekli Yenilikçi Çözümler
7) İnternet Girişimciliği ve e-Ticaret
8) Kamu Hizmetlerinde Kullanıcı Odaklılık ve Etkinlik
