Sağlık çalışanları teknolojiden korkmasın
Sağlık sektöründe bilişimin yeri ve etkileri belirli bir ivmeyle artıyor. Buna bağlı olarak bilişim teknolojilerini verimli şekilde kullanabilen sağlık çalışanının önemi gittikçe artıyor. Genel sağlık hizmetlerinin yanı sıra tanı-tedavi ve eğitim süreçlerinde bilişim kullanımının artık kaçınılmaz hale geldiğini vurgulayan ODTÜ Sağlık Bilişimi Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Nazife Baykal, bu alanda çalışan …Sağlık sektöründe bilişimin yeri ve etkileri belirli bir ivmeyle artıyor. Buna bağlı olarak bilişim teknolojilerini verimli şekilde kullanabilen sağlık çalışanının önemi gittikçe artıyor. Genel sağlık hizmetlerinin yanı sıra tanı-tedavi ve eğitim süreçlerinde bilişim kullanımının artık kaçınılmaz hale geldiğini vurgulayan ODTÜ Sağlık Bilişimi Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Nazife Baykal, bu alanda çalışan insan gücünün teknolojik yeterliliğinin çok önemli olduğunun altını çizdi.
Hastanelerde mobil teknolojilerin kullanımına ilişkin gerçekleştirdikleri araştırmanın sonuçlarına değinen Baykal, şu bilgileri verdi: “Araştırmaya göre genel olarak sağlık çalışanlarının, özellikle de hemşirelerin teknofobik oldukları, bazı doktorların ise kağıda dayalı yöntemi bırakmakta güçlük çektikleri görülüyor. Diğer yandan yeni nesil doktor ve hemşireler yeni sistemler konusunda istekli ve destekleyici. Katılımcıların yüzde 99’u teknoloji kullanımının sağlık hizmetlerini geliştireceğini, yüzde 54’ü de sağlık personelinin bilgisayar bilmesi gerektiğini düşünüyor. Ancak bilgisayar kullanımları incelendiğinde doktorların yüzde 71’i işyerinde her gün bilgisayar kullanırken, bu oran hemşirelerde yüzde 8’de kalıyor. Hemşirelerin yüzde 66’sı işyerinde hiç bilgisayar kullanmazken, bu oran doktorlar arasında yüzde 20. Doktorlar işyerinde bilgisayarı en çok hasta bilgilerine erişim için kullanırken hemşireler bilgisayarı laboratuvar isteğinde bulunma ve laboratuvar sonuçlarına erişim için değerlendiriyor. Hemşirelerin yüzde 47’si bilgisayar deneyimlerini ‘deneyimsiz’ olarak değerlendirirken, bu oran doktorlar arasında yüzde 19. Hastanelerde sağlık eğitimi almış insan gücü kaynağının yüzde 50-60’ını hemşirelerin oluşturduğu düşünürsek, BT okuryazarlığının hemşireler arasında yükseltilmesi ve gerekli eğitimlerin sağlanması gerektiği görülüyor.”
Hemşirelik bilişimi
Son yıllarda sağlık bilgi sistemlerinin yaygınlaşmasıyla bu sektörde çalışanların sağlık bilişimi konularına ilgisinin arttığını ifade eden Baykal, “Özellikle son yıllarda hemşirelik standartları, hemşirelik bilişimi, bilişim ve hemşirelerin yeterliliği konularında artan sayıda çalışma, seminer ve sempozyum yapılıyor. Dünyada hemşireliğin, bilişimin bir uzmanlık alanı olarak kabul edilmeye başlaması 1990’lı yıllara uzanıyor. Birkaç üniversitede hemşirelik bilişimine yönelik dersler verilse de bu tatmin edici olmaktan uzak. Ulusal ölçekte gerek hemşirelere gerekse diğer sağlık çalışanlarına yönelik profesyonel düzeyde bir eğitim planlamasından söz edebilmek halihazırda çok mümkün değil. Eğitimde teknolojinin çok önemli olduğunu vurgulayan literatüre ve sağlık hizmetlerinde kullanımına karşın, teknoloji bu eğitimlerle yeterli seviyede bütünleştirilmiyor. Bu sorunun çözümü için bu alanlarda eğitim veren kurumların ders programlarında bilişim teknolojileri mutlaka olmalı. Bunun yanı sıra sağlık personeline hizmet içi eğitimler verilmeli, Üst düzey bilişim uygulamaları ve araştırma için de lisansüstü programların sayısı artmalıdır” dedi.
Eğitim projeleri artıyor
Son dönemde sağlık sektöründe personel eğitimleri için çok ciddi eğitim yatırımları planlandığını belirten Netron Genel Müdürü Bülent Tekmen, bunun gerçeğe dönüşme kısmının ise henüz yüzde 10 oranında olduğunu kaydetti. Gelecek dönemde çok sayıda büyük projenin devreye gireceğini ifade eden Tekmen, şunları söyledi: “Personel için elektronik eğitim yatırımlarının arttığını görüyoruz. Bu tip yatırımlardan kaçınmayan çok sayıda kuruluş söz konusu. Bilgi teknolojilerini bilen insan kaynağının çok daha hızlı şekilde geliştirip kendini uyarlama gibi bir özelliği var. Türkiye’nin dört bir yanına dağılmış sağlık personelinin doğru eğitim süreçlerinden geçirilmesi gerekiyor. Bu alanda önümüzdeki on yıl içinde yetkin insan kaynağının oluşturulması için eğitim talebinin artacağını ve uzaktan eğitim teknolojilerinin yaygınlaşacağını öngörüyoruz.”
Bilge Adam Genel Müdür Yardımcısı Cem Çevik ise bu paralelde sağlık kuruluşlarının BT teknolojilerini daha yoğun şekilde kullandıklarını kaydetti. Bunun sonucu olarak BT eğitimlerine ilginin, henüz beklenen seviyede olmasa da son dönemde bir artış gösterdiğini söyleyen Çevik, “İnternet üzerinden gerçekleştirilen uygulamalarla bilgi hızla ve çok değişik şekillerde ilgili kişilere ulaşıyor. Bu noktada sağlık sektörünün internet ve bilişim alanına ciddi yatırımlar yaptığını gözlemliyoruz” dedi.
Medikal teknoloji eğitimleri yeterli mi?
Sağlık sektörü çalışanlarını medikal ve medikal harici olarak ikiye ayıran SABİYAP Başkanı Yasin Keleş, medikal çalışanlarının bilgi teknolojileri konusunda çok yetkin olmadığını kaydetti. Bu konuda yetkinliğin artırılması için çalışmalar yapılması gerektiğini vurgulayan Keleş, “Teknolojiler anlamında medikal tarafta çok ciddi yatırımlar söz konusu. Yeni ürünler hayata geçiyor. Bu taraftaki insan kaynağı medikal teknolojiler konusunda eğitimler alıyor. Hekim cihazları bilmek zorunda ki kullanabilsin. Bu durum onun altındaki teknisyenler için de geçerli. Dolayısıyla medikal insan kaynağı, dönem dönem özellikle yeni cihaz alımlarında ve sistemlerin kurulumunda eğitimlerden geçiyor. Ancak Türkiye’de bu eğitimler yetersiz. Bu eğitimlerin geliştirilmesi için teknolojileri sunan şirketlerin ve eğitim şirketlerinin içerik olarak yetkin eğitimler hazırlaması çok önemli. Bu eğitimlerin hazırlanmasının ötesinde bakanlığın da bu eğitimlere yetki vermesi lazım” dedi.
Keleş, medikal harici çalışanların bilgisayar ve ilgili sistemlerin kullanımıyla ilgili ihtiyaçlarını çeşitli kurslarla sağlayarak yetkinliklerini artırmaya çalıştıklarını belirtti. SABİYAP çeşitli projelerle sağlık sektöründe teknoloji yetkinliğini artırmayı hedefliyor.
