Sayısal baskıda renk tutarlılığına bilimsel onay
Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Eğitimi Bölümü, sayısal baskı sistemlerinde ilk ve son baskılardaki renk tutarlılığını inceleyen bilimsel bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmada aynı drum kullanılarak ilk baskıda elde edilen renk ile 100 bininci baskıda elde edilen rengin tutarlılık gösterdiği ortaya çıktı.
Sayısal baskı sistemleri, teknolojik gelişmelerle birlikte hız ve kalite açısından ofset baskıya alternatif olarak karşımıza çıkmaya başladı. Sayısal baskı makineleri ile artık ofseti aratmayan baskı kalitesinde çok farklı uygulamalar yapılabiliyor. Özellikle yüksek tirajlı işlerde kullanılan yeni nesil ink-jet (su bazlı sayısal baskı) ve elektrofotografik (kuru toner bazlı sayısal baskı) baskı sistemleri ulaşmış oldukları hız seviyeleri, ebat büyüklükleri ve kağıt gramajları ile ofsete ciddi bir alternatif oluşturuyor.
Baskı işlerinde ofset baskı sistemlerini tercih eden matbaa ve yayın evlerinin genel kanısı, yüksek tirajlı baskı işlerinde sayısal baskının hem performans hem de baskı kalitesi tutarlılığı açısından ofset ile boy ölçüşemeyeceği yönündedir. Yüksek tirajlı ofset baskılarda bile onaylanmış numune ile baskının devamında alınan numuneler arasında renk farkı oluşabilmektedir. Buna rağmen dijital baskının düşük tirajlı ve baskı kalitesinin çok önemli olmadığı işlerde kullanılabileceği düşünülür. Sayısal baskı ile ilgili bu yargının doğru olup olmadığını belirlemek üzere Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Eğitimi Bölümü'nde bağımsız bir bilimsel araştırma gerçekleştirildi. Araştırma sonucunda sayısal baskının yüksek tirajlı işlerdeki baskı ve renk tutarlılığı ile ilgili şaşırtıcı sonuçlar ortaya kondu.
Araştırmanın detayları
Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Eğitimi Bölümü Dijital Baskı Laboratuvarında Xerox 700 kullanılarak yapılan araştırmada, baskı kağıdı olarak Xerox Color Tech 100g/m2 1. hamur kağıt kullanıldı. Test baskılarına başlanmadan önce Xerox 700’e sıfır drumlar takıldı. Drum ömürleri yüzde 0’a düşene ve basamaz hale gelene kadar baskı yapıldı. Her 1000 baskıdan ölçümlemek üzere örnekler alındı, her 2000 baskıda bir kalibrasyon yapıldı. Baskısı yapılacak skalada renk evrelerinin hesaplanması ve karşılaştırılması için ECI 2002 CMYK test skalası, MediaWedge skalaları hazırlandı. Nokta kazancı eğrileri, tram noktaları, gri balans, densite, trapping gibi ölçümlerin yapılabilmesi için baskı kontrol şeridi, küçük punto yazılar ve mikro çizgiler baz alınarak kontroller yapıldı. Ayrıca görsel karşılaştırma ve kalite kontrolü için ISO 300 ve benzer özellikte resimler basılarak ölçümleme yapıldı. Araştırma boyunca toplam 120 bin sayfa baskı yapıldı. Her bininci baskıdan sonra yapılan ölçümlemeler ve her 10 bininci baskıdan sonra oluşan baskı sonuçları araştırma içinde ayrıca referans alındı. Özel oluşturulmuş bir skala olan EC 2000 CMYK ve Media Wedge skalasının okutulması için X-Rite ölçüm aracı yazılımı ve X-Rite Profil düzenleyici yazılımıyla ICC profilleri çıkartılıp renk evrenleri belirlendi. Tram noktaları X-Rite SpectroEye kullanılarak ölçüldü. Test sayfasındaki tram alanları ile yazı ve çizgilerin mikroskobik fotoğrafları çekilerek incelendi. İlk baskıdan elde edilen CIE L*A*B değerleri baz alınarak her 10 binde bir oluşan değerler ayrı tablolarda gösterildi.
Araştırma sonunda öne çıkan sonuçlar ve öneriler
Baskı miktarına göre oluşması beklenen renk değişimleri düşük çıkmış ve dijital baskıyı tanımlayan ISO 12647-8 standartlarında belirtilen renk sapmaları içinde kalmış ve üzerine çıkan bir durum olmamıştır. Kalibrasyonu doğru ve düzenli şeklide yapılan bir elektrofotografik (dijital) baskı makinesinde drum ömrünün renk üzerinde çok büyük bir etkisinin olmadığı görüldü.
Drum ömrünün yarısından sonra yazı, çizgi gibi detay kalitesinde bir miktar düşüş görülse de, bu düşüş gözle görülebilen belirgin bir düşüş saptanmadı. Drum miktarı yüzde 10’nun altına indikten sonra düşüş arttı. Bununla birlikte mikroskop incelemeleri bu düşüşün baskı kalitesini çok fazla etki etmediğini gösterdi.
Çok yüksek düzeyde detay gerektirmeyen işlerde drum ömrünün azalması, dijital baskı yaparken özel önlem alınması gereken bir durum olarak değerlendirilmedi. Tram noktalarında ise baskı sayısı arttıkça nokta kazancının artması yüzünden belirgin olmayan renk değişimleri görüldü. Eğer hassas ton geçişli işler basılacaksa normalde 2000 baskıda bir yapılan kalibrasyon işlemi 1500 ya da 1000 adette bir periyotda yapılarak renk değişim tutarlılığının da sağlanabileceği belirlendi.
Drum ömrünün yüzde 15’in altına inmesinden sonra zeminde problemler görülmeye başlandı. 100 bin baskının üzerinde ve drum ömrünün çok azalması ile birlikte şarj tutma sorunlarının ortaya çıktığı görüldü. Bu sebeple zeminde degrade ya da doygun renkler bulunduran tasarımlar düşük ömrü kalmış drum ile basılmaması ile bu ufak sorunun çözülebileceği saptandı. Baskı sayları yüksek miktarlara ulaştıkça bir ya da daha fazla renkte çizgi oluşmasının ana nedeninin drumın temizlenme ihtiyacından kaynaklandığı saptandı. Baskı sayısı arttıkça drum mekanizması üzerindeki atık toneri alan fırçaların kirlenmeye başladığı ve bazen yeteri kadar temizleme işlemini yerine getiremediği görüldü. Temizlenme sistemindeki bu atık toner birikmesinin görüntü kalitesini etkilememesi için çok yüksek miktarlarda baskı yapmış drum dikkatlice takip edilip çizgi görülmeye başlandığında çıkartılıp temizleme mekanizmasının temizlenmesi durumunda bu sorunun da oluşmasının engellenebileceği saptandı.
