Ses gözüyle görmek
Görmeyenlere bilim yardımı: Görmeyi sağlayan optik sinirleri çalışmayan bir kişi, duysal korteksini kullanarak, zamanla ses-görüntü ilişkisini kuracak. Kulağına gelen sesin, nasıl bir şekle denk düştüğünü öğrenecek.
Şöyle: Bir görüntünün fotoğrafını sese tercüme edelim. Görmeyen kişiye bu sesi dinletelim. Ses farkına göre şekil farkını ayırt etmeyi öğrensin. Böylece, o şekli sesle “görsün.” Tıpkı yarasalar gibi. Onlar da görmüyor. Ama, ses dalgaları (sonar) kullanarak cisimlerin şekil ve yerlerini “görebiliyor.” Aynı şekilde ultrason, bize vücudun içindeki durumu (biraz bulanık da olsa) göstermiyor mu?
Görseli sese çeviren sistemi İsrail/Hebrew Üniversitesi’nden beyin bilimci Amir Amedi ve Hollandalı Peter Miejer (vOICe adlı yazılımıyla) oluşturdular. Yazılımı indiren, fotoğrafını çektiği an bir ses duyuyor. Hangi tür sesin ne tür bir şekile denk düştüğünü zamanla öğrenmesi gerek. Bu öğrenmeyi beynin esnekliğine borçluyuz: Yeni sinirsel bağlantı oluşturma yeteneği ve kapasitesine.
Beyin içinin süper fotoğraflarını çeken fMRI sayesinde şunu biliyoruz: Beyin, eğer sistemli bir şekilde çalıştırılırsa, her yaşta yeni sinir bağlantıları geliştirebilir. Yani, “öğrenmenin yaşı yoktur” sloganı gerçek.
Görseli sese çeviren ve “görmeyi” sağlayan sistemle, doğumdan beri görmeyenler yepyeni bir “görsel dil” öğrenmeye başladı. Hatta, 20 yıldır görmeyen bir kişide, görsel korteksin “uyandığı” ve yeniden çalışmaya başladığı saptandı.
