Siz teknolojilerin hızlı geliştiğini düşünenlerden misiniz?

Ben değilim. Dünya’da teknolojiler yavaş gelişiyor. Herkese biraz anlamsız gelebilecek bu tezimi açıklamaya çalışayım;

Jules Verne bu tez için önemli bir bileşen olacak. 1800’lü yılların sonunda bugünkü teknolojilerin çoğunu kitaplarında anlatmış bu önemli yazar. Helikopter, denizaltı, video konferans sistemleri, canlı yayınlar, uzay seyahatleri, güneş enerji panelleri gibi o dönemde insana deli dedirtecek kadar çılgın projeler. Hani 80’ler dizisinde bugünleri öngören 46’lık Basri’nin öngörüleri gibi. Duyanlar hayrete düşüyor, delilikle suçluyor.

Uzay Yolu dizisini hatırlayanlarınız vardır, saat boyutundaki telsizler normal yaşantımıza giremedi mesela, uzay yolculuğu 2023’te düşünülen şekilde de olmayacak, ışınlanma ise hala bir hayal. Amiyane tabirle hayaller ışınlanma, gerçekler otogar. Çünkü o teknolojiler bir türlü gelmiyor. Jules Verne söyledi, 40-50 yıl sonra görebildik. Bir kısmı ise hala proje kapsamında.

Yine 80’li yıllarda gazetelerde 2000’li yılları tasvir eden resimler olurdu. Her yer gökdelen, başka resimlerde de insanların havada uçtuğu 2020. Bırakın insanların uçtuğunu hala daha ben şahsen otonom yani insansız otomobilleri görmedim. Birkaç yıl önce bugünler için her yerde görüleceği söyleniyordu halbuki. Var mı?

İnsanlık hala bir virüs ile baş edemez durumda. İşte Corona, bundan önceki diğer tipleri gibi insanlığın kabusu oldu, bu hastalığa çare üretmek yine teknolojinin görevi. Zorlanıyoruz. Hala dişlerin çürümesi engellenemiyor, hala kilo alma ve verme konusunda somut ve kolay çözümler yok, hala spam maillerden kurtulamıyoruz. Halbuki Bill Gates 2002 yılında “spam mailler birkaç yıl sonra ortadan kalkacak” demişti.

Fütüristler cephesine bakarsak, hep yeni ve inanılmaz projeleri var. Böyle düşünmek güzel, önce fikirle başlar her şey ama hayata geçmesi onların öngördüğü hızda olamıyor maalesef. Bir de bunun tersi düşünenler var, Amerika Patent Dairesi Başkanı Charles Duell 1899 yılında “Artık yeni hiçbir şey yok. İcat edilebilecek her şey icat edildi” demişti. Bu yanlış bir öngörü olmuş ama icatlar da fütüristlerin düşündüğü hızla olmuyor.

Bilgi teknolojilerine bakalım. 60’lı yıllarda bilgisayar teknolojisi şirketlerde yerini almıştı, 70’lerde ise artık çoğu işlem onlarla yapılıyordu, kısa süre içinde de yayıldı, her alanda kullanılmaya başlandı. Boyut küçüldü, hızı arttı ama yapabildikleri aynı hızlarda gelişmedi. Bugün bilgisayarın yapabilecekleri tanımı ile 40 yıl önceki tanımların pek farkı yok. Sadece kapasite ve hız büyüdü, boyut küçüldü. Yapay zeka konusunu da yeni sanmayın, 30 yıl önce konuşuldu, hala ortada analizleri değerlendiren temel yapının dışında yeni bir şey yok. Ben bugünkü bilgisayar becerilerini yıllar önce de aynı şekilde tanımlayabilirdim.

Donanımda zaten durum ortada, yıllardır yeni CPU modelleri bile geliştirilemiyor. Bilinen ile CPU 4 Bit Intel 4004, sonra 8-16 bit mimarilerden 64 bitlere geçildi, x86’lar yerine 286, 386 derken Pentium, Core, i3, i5 ve i7 derken sınıra gelindi. Hız arttırmak için modifikasyonlar ötesine geçilemedi. Çoklu çekirdek teknolojisi uygulandı ama hiç 128 bit CPU duymadık. Silikon kabiliyetlerinin sonuna gelindi, umut grafende. Quantum bilgisayarlar bekleniyor bir de. Ama her şey yavaş ilerliyor, sanıldığı gibi hızlı değil. Düşüncesi ile gerçekleşmesi arasında eskiden 40 yıl vardı, şimdi 20’ye düştü. Hala çok yavaş.

Neden sorusunu da sormak lazım. Bu projelerin neden fikir aşamasından fiiliyata geçmesi yıllar sürüyor. Bu kadar önemli mevkilerde olan insanlar, gelişimler ile ilgili önerilerinde bu kadar yanılıyor olabilirler mi?

Charles Duel bu konuda tek değil, Henry Ford’un kendisi atların tercih edileceğini, otomobilin ise geçici bir moda olduğunu söylemiş. (1903) Koca Alman imparatoru 1907’de otomobil diye bir şey tercih edilmez, sadece bir heves demiş, atların bu savaşı kazanacağını iddia etmiş.

• Teknoloji geliştirmek pahalı bir yatırım. Bilişim dünyasında buna yatırım yapan firma sayısı az. Çevremizdeki yazılım ve donanımcıların bütün yaptıkları bu az sayıdaki firmaların çıkardığı teknolojiler üzerine bir şeyler geliştirmek. CPU üretimini durdurun bakalım hangi konuda hangi yeni teknoloji ortaya çıkacak?
• Hastalıklar, diş çürümeleri, obezite gibi herkesi ilgilendiren konularda çok büyük ticaret var. Bu sorunlara üretilecek çözümler bu sektörlere ciddi zarar verir. Bu nedenle birileri çıkmaması için elinden geleni yapıyordur.
• Siyasi nedenler oluyor. Örnek vermeye çalışayım, mesela ülkemizin İHA ve SİHA teknolojileri çok ilerledi, son operasyonlarda onların sayesinde başarılar kazanıldı. Bu teknolojilerin ilerlememesi için başka ülkelerin o konudaki teknolojiye kısıntı getirmesi veya temel bileşenlerini kendine saklaması mümkün.
• İnsanlar teknolojiyi sevse de genel itibariyle yeniliğe kapalı. Standart kullanılan her şey insanları daha huzurlu hissettiriyor. Yeni ise ürkütüyor.
• İnternet Dünya nüfusunun ancak yarısının ulaşabildiği bir noktada. 2023’te ise ancak %66 olacak.

Yazdım…