Teknoloji, salgınla mücadelede öne çıktı
Çin’de ortaya çıktıktan sonra dünyaya yayılarak pandemik salgına dönüşen COVID-19, teknolojinin insan hayatındaki yerinin daha iyi anlaşılmasına neden oldu. Pandemik salgından dolayı dünya genelinde kullanımı artan teknoloji, bu sektör için yıllardır dile getirilen “Teknoloji insanların hayatını kolaylaştırıyor” cümlesinin doğruluğunu bir kez daha kanıtladı.
Salgınının çıktığı ve salgından dolayı teknoloji kullanımını arttıran Çin’den herkesin alınması gereken önlemleri görmesini sağlamak adına bu ülkeyi ‘Case Study’ olarak inceledik. Ülkede teknolojinin hangi alanlarda ne şekilde öne çıktığını incelediğimizde karşımıza ağırlıklı olarak 5G, yapay zekâlı robotlar, internet hastaneleri, video konferans ve uzaktan eğitim gibi konular çıktı. Şimdi gelin bunlara ana başlıklar halinde bakalım.
5G hayatımızı değiştiriyor
Bazıları 5G’nin daha yüksek indirme hızları ve kesintisiz yayın akışından ibaret olduğunu sanıyor. Oysa 5G’nin bunun çok ötesinde birçok üstünlüğü var. Önceki nesil mobil teknolojiler, mecazi olarak, yolu genişletirken 5G sadece yolu genişletmekle kalmıyor, trafiği azaltacak bir yan yol da yaratıyor.
5G ile uzaktan konsültasyon sistemi ülkedeki birçok hastanede kullanılmaya başladı. Böylece doktorlar uzaktan yönetim, danışma, ameliyat ve veri gönderme gibi işlemleri gerçekleştirebiliyor. Bunun yanı sıra, farklı bölgelerdeki uzmanlar, bazı semptomları gösteren hastalara internet üzerinden anında öneriler sunuyor ve erken teşhis konulmasına katkı sağlıyor. VCBeat Research’ün araştırmasına göre, 2019 yılında Çin genelinde 269 Internet hastanesi bulunuyor.
Tüm bu gelişmeler 5G ağların bağlanma hızlarının yüksek olmasının insan hayatı üzerindeki son derece olumlu etki yaptığına işaret ediyor. Buna örnek vermek gerekirse, 16 Mart 2019’da Çin’de bir hastanenin beyin cerrahisi bölümünde, hastaneden 3 bin kilometre ötedeki bir Parkinson hastasına beyin pili takıldı. Bu operasyon, Huawei ve China Mobile tarafından kurulan 5G ağ yardımıyla gerçekleştirildi.
Doktor Ling, cihazı bilgisayarındaki tıbbi yazılımın uzaktan kumandası vasıtasıyla kullanarak, gerçek zamanlı beyin dalgası sinyallerini tespit etti. Sonra da altı milimetrelik bir bölgede pili takacağı kesin noktayı belirledi. 4G ağlarda 300 milisaniye olan gecikme süresi, 5G teknolojisi kullanıldığında 30 milisaniyeye düşüyor. Böylece beyin pili hastaya iki saat içinde başarıyla takıldı.
5G salgında da başrol görevini layıkıyla yerine getirmeyi başardı. Şöyle ki, Zhejiang eyaletindeki bir hastanede 5G destekli robot kullanan doktorlar, Çin’deki koronavirüs salgınının merkezi Wuhan’a 700 kilometre uzaktaki bir hastaya ultrason taraması yaptı. Telekomünikasyon devi China Telecom ve teknoloji devi Huawei’nin ortaklaşa kurduğu 5G akıllı tıbbi yenilik laboratuvarı, birçok vakaya teknik destek sağladı.
5G altyapısını kullanan internet hastaneler, vücut ısısı ölçümü esnasında insanlar arasındaki teması azaltmak için kamusal alanlarda temassız kızılötesi ısı ölçme projesini başlattı. 1-10 metrelik mesafede temassız vücut ısısı ölçümü yapılmasına imkân veren sistem, vücut ısısında anormallik görülen durumlarda otomatik olarak uyarı veriyor.
5G’nin salgını önlemede etkin olarak kullanıldığı bir diğer örnekte ise China Mobile ve robot üreticisi CloudMinds tarafından geliştirilen 5G bulut akıllı robotların, ülkenin birçok bölgesinde uzaktan tedavi, vücut sıcaklığı testleri, dezenfektan sıkma, temizlik ve ilaç teslimatı gibi tıbbi hizmetleri yerine getirdiğini görüyoruz. Robotlar ayrıca, temassız teslimatın öne çıkmasıyla insanlara yemek de dağıttı.
İlaçlar eve teslim ediliyor
İnternet hastaneleri sayesinde sağlanan online-offline bağlantısının bir diğer canlı tezahürünü bulut fiziksel muayene araçları oluşturuyor. Bu araç, sıradan bir kamyonete benziyor ama biyokimyasal çözümleyici, B modu ultrason makinası ve elektrokardiyogram makinası gibi gelişmiş cihazlarla donatılmış durumda. Bu araç sayesinde herhangi bir yerde, herhangi bir zamanda fiziksel muayene ve veri girişi yapılabiliyor; sonrasında da insanların sağlık kayıtları gerçek zamanlı olarak güncellenebiliyor. Bu araçlar Anliang şehrine bağlı tüm köylere gidebiliyor ve yaşlılar, çocuklar, hamile kadınlar ve kronik hastalığı bulunan insanlardan oluşan kilit nüfusa EKG, B kodu ultrason, biyokimya ve idrar testleri gibi tek durak akıllı hizmetleri sağlıyor.
Hastanelerin online ilaç dağıtım ve teslimat hizmetlerinden faydalanmasına ek olarak, birçok fiziksel eczane de farklı platform ve uygulamalarla iş birliği halinde eve servis hizmeti veriyor. Hastaların bu eczanelerden aldığı reçetesiz ilaçlar artık eve teslim ediliyor. Satın alma işleminden sonra genellikle bir saat içinde ilaçlar eve ulaşıyor ve böylece insanlar hastayken dışarı çıkmak zorunda kalmıyor.
Toplantılar Webinar’a kaydı
Webinar kelimesi, ‘Web’ ile seminer kelimesinin birleştirilmesinden türetildi. Kısaca internet semineri olarak tanımlanan Webinar, kurum ve kuruluşlara, internet üzerinden mekân veya zamandan bağımsız olarak seminerlere katılma imkânı sunuyor. Virüsün dünyayı tehdit etmesiyle insanların toplu olarak bir araya gelmesi tehlikeye girince, birçok kurum katılımcılarına seminerleri Webinar olarak yapacağını duyurdu.
Koronavirüs’le mücadele için alınan önlemleri açıklayan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, okulların tatil edildiğini belirtikten sonra sonrası için şu bilgiyi verdi: “Tatil sonrası çocuklarımız gene evlerinde olacaklar, ama evden eğitim suretiyle internet ve televizyon kanalları üzerinde evden eğitimlerini almaya devam edecekler. Okula gitmeyecekler, evde kalacaklar, ama eğitimlerine internet ve televizyon üzerinden devam edecekler.” Türkiye’de olduğu gibi, birçok ülkede de insanların hayatını kolaylaştıran teknoloji, eğitimin aksamadan devam etmesini sağlıyor.
Ağırlıklı olarak büyük işletmelere hizmet veren Lanxin adlı uygulama ise 24 saat kesintisiz uzaktan ofis hizmeti için platform sağlıyor. Sosyal medya platformu WeChat de salgın döneminde ofis çalışmalarının evden sürdürülebilmesi için yoğun şekilde kullanılan uygulamalardan biri oldu. Bu arada Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel’in çağrısı üzerine liderler video konferansla toplantı düzenleyerek mücadele adımlarını ele aldı. Video konferanslara olan ihtiyaç artınca, aralarında Cisco Webex, Google, Logmein, Microsoft ve Zoom’un bulunduğu teknoloji şirketleri bir yandan ücretsiz video konferans hizmetlerini arttırdı diğer yandan da ücretli olan hizmetlerinin fiyatını uygun hale getirdi.
Devriye Drone’lar!
Uzmanların etkili önlem olarak herkese başkalarıyla temastan uzak durup, toplu mekanlardan uzak durmayı önenmesi üzerine teknoloji, bu ‘temassızlığı’ sağlama noktasında da insanların imdadına yetişti. Çin’in Hunan eyaletinin Huaihua kentinde dronlar havadan devriye görevini yürüttü. İnsansız hava araçları, kent sakinlerine salgının önlenmesi için dikkat edilmesi gerekenleri hatırlattığı gibi, izinsiz olarak dışarı çıkanları veya maske takmayanları uyarıyor.
Drone’ların devreye alınmasını öneren girişimci Chen Junming, bu sayede, salgını önlemeye yönelik çalışmalarda verimliliğinin arttığını, insanlar arasındaki temasın da asgariye indirildiğini belirtiyor. Chen, drone sahibi birçok kişinin halen gönüllü olarak bu çalışmalara yardımcı olduğunu, söz konusu yöntemin küçük yerleşim birimlerinde de kullanılacağını kaydediyor.
Bu arada ofise gitmeden çalışmayı destekleyen telefon uygulamaları da yoğun ilgi görmeye başladı. Alibaba’ya ait mobil ofis uygulaması Dingding, arka arkaya 20 gün APP Store’de en çok indirilen uygulamalar arasında yer aldı. Bu, işle ilgili uygulamalar için de bir ilk oldu.
Evde eğlence patladı
Teknoloji, salgından dolayı evlerine kapanıp bir anlamda ‘zorunlu hapis’ olanlar da can sıkıntılarını yenmek için teknolojiye sarıldı. China Daily ve Meituan iş birliğiyle hazırlanan araştırmaya göre, virüs salgınından dolayı evde zorunlu kalışlar, internette yemek pişirme aramalarını 100 kat artırdı. Maya satışları yaklaşık 40 kat hamur tatlısı satışları da 7 katlık artış kaydetti.
Evde canı sıkılan insanlar eğlenceli ürünlere yöneldi. İnternetten Yapboz bulmaca satışları yüzde 122 arttı, normalde metal yüzeyleri temizlemede kullanılan çelik yünü (steel wool) satışları ise 108 artış kaydetti. Eve hapsolan insanlar, çelik yünü yakıp oluşturdukları ateş çemberinden yararlanarak farklı fotoğraf kareleri çekip eğlendi. Legolar, zekâ küpleri ve patlayan şekerler de eğlenmek isteyenlerin en çok satın aldığı ürünleri oluşturdu. Öte yandan film yapımcısı şirketler de evden çıkamayanlara destek amacıyla vizyondaki filmlerini ücretsiz olarak internet üzerinde izleme imkânı sundu. Bu durum, internetten film izlemelerinin rekor sayıda artmasına yol açtı.
Salgında gönüllü olarak çalışanlar ise yardım için koşuşturduklarında attıkları adımları, Çin’in en gözde sosyal medya platformu Wechat üzerinden dostlarıyla paylaşarak onları da harekete geçirmeye çalıştı. COVID-19’a karşı savaşın gönüllüleri bunu ‘hava atmak’ için değil, yapılacak karşılaştırmalarla diğer kamu personelinde de dayanışma ruhunun canlı tutma hedefiyle yaptı.
