Topun hızı rotayı belirliyor
Spor endüstrisi önemli bir pazar ve İzmir Teknopark da Rapsodo’nun bu başlıkta teknoloji ihraç ettiği önemli bir üs. Türk mühendislerin yetkinliğine inanan Rapsodo, Türkiye’de yazılım odaklı çalışan insan kaynağına yatırım yapıyor. Rapsodo, Türkiye’de bir “Veri Bilimi Takımı – Data Science Team” de kuruyor.
Haberimizin kurumsal kahramanı Rapsodo, kurucusu ve CEO’su ise Batuhan Okur. 1997’de ODTÜ Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan, 1998’de Amerika’ya giden ve 2004 yılına kadar da Amerika’da kalan Batuhan Okur, 2004 yılında geldiği Singapur’da iki yıl, ardından iki yıl da Tayvan’da çalışmış. “İkinci çocuk olunca seyahatleri azaltmak amacı ile Singapur’a döndüm. 150 milyon dolarlık bir işi yönetmeye başladım. Bu işin stresi nedeniyle olsa gerek; daha sık golf oynamaya başladım” diyen Batuhan Okur’un o güne kadar sıkıntı yaşatmayan bir göz sorunu, golf performansını geliştirmesine engel olmaya başlayınca Rapsodo macerası da başlamış. “Attığım topun gittiği yeri görmek için; Türkçesine ‘atış monitörü’ diyebileceğimiz bir yapı araştırırken; pazardaki yüksek fiyatlı ürünleri gördüm, inceledim ve daha yüksek teknolojiye sahip, taşınması kolay ve daha erişilebilir bir fiyat politikası olan bir ürün geliştirmeye karar verdim” diye anlatıyor o günleri Batuhan Okur. Bu ihtiyaçla temelleri atılan Rapsodo’nun bugünü ve geleceğini Batuhan Okur’la konuştuk:
Fikir aşamasından pazara giriş öyküsüne nasıl geçildi?
2010 yılında Singapur’da 600 bin dolarlık bir yatırım alarak Rapsodo’yu kurdum. Ama aktif işe başlayışım 2011 ortasını buldu. Hedefimiz golf pazarıydı ve görme konusunda yaşadığım sorun, bir girişimcilik fırsatı sunmuştu. İlk yıllarda ürün geliştirme başarılı yürürken, pazarda finansal olarak zorlanmaya başladık. Tam bu sıralarda Amerikalı bir firma gelip “yaptığınız ürünü çok beğendik ve lisanslamak istiyoruz” dedi ve aldığımız lisans ücreti Rapsodo için ikinci ve önemli bir dönüm noktası oldu. Golften sonra topun hızlı olduğu bir diğer spor dalı olan beyzbola göz diktik. Singapur’da beyzbol diye bir kavram yok, kimse bilmiyor, oynamıyor. Ben Türk’üm beyzbolun hayatımda hiç yeri olmamış. Ama fırsat şu ki; golf ile benzerliği yüksek ve bizim için önemli bir potansiyel pazar. Beyzbol pazarına girmeye karar verdiğimizde Singapur’da beyzbol topunu zar zor bulduk, ürünü geliştirdik. Teknolojiyi çok iyi biliyoruz, ama hala içimizde beyzbolu bilen biri yok. ‘Bu işi bilen birini çağıralım Amerika’dan, danışalım’ dedik. Böylece Seth geldi, “Boş verin masa başında görüşmeyi, üstünüzü değiştirin, sahile gidelim, orada ürünü deneyelim” dedi. Bir sürü geliştirme alanı çıktı, hiç yorulmadan sıkılmadan çalıştık. Çıkardığımız nihai ürün inanılmaz başarılı oldu. En ünlü beyzbol takımlarından biri aradı bizi, “Ürününüzü gördük, deneyebilir miyiz” dediler. Denediler ve ilk kurumsal müşterimiz o büyük beyzbol takımı oldu. Ardından diğer takımlar gördü, teknolojiyi beğendiler ve hepsi teker teker müşterimiz oldu. Beyzbol takımlarıyla yıllık kontrat yapıyoruz. Ciromuzda ve marka bilinirliliğimizde beyzbol takımlarının payı çok büyük. Seth ise o gün bu gündür Amerika ofisimizin en kıymetli yöneticilerinden biri.
Rapsodo markasını Singapur doğumlu Türk asıllı bir ABD vatandaşı olarak tanımlayabilir miyiz?
Belki de Singapur doğumlu, Türk asıllı, bir dünya vatandaşı olarak tanımlamak daha doğru olabilir. Türkiye Ar-Ge merkezimizden dünyaya iş yapıyoruz. Geliştirdiğimiz teknolojilerin tamamını Amerika’ya ihraç ediyoruz. Türkiye’de artan istihdamımız, Amerika’da artan iş potansiyeli ve artan pazar payı demek. İzmir Teknopark, Rapsodo’nun Amerika’ya teknoloji ihraç ettiği önemli bir üs. İki yıl içinde 50 milyon dolar ciro hedefine ulaşacak olan bir marka olarak Türkiye’nin ve Türk mühendislerin bu yolculukta bizim için önemi çok büyük.
Spor teknolojisi pazarı küresel bazda nasıl bir potansiyel sunuyor?
Teknolojik ilerlemenin sporun gelişimine ciddi katkısı var. Özellikle golf konusunda, genç kullanıcılar teknoloji ile birlikte spora geri dönüyorlar. Aynı şey beyzbol için de geçerli. Veri bazlı bir teknolojik altyapıdan söz ediyoruz. Amerika’daki Draft seçimlerinde sporcuların performansı Rapsodo verileri baz alınarak ölçümleniyor. Bu durum, oyun/oyuncu stratejisinden sporcu değerlemesine, kulüplerin sporcu satma/satın alma bütçelerine kadar birçok finansal süreci etkileyen önemli bir unsur haline geldi. Kamera teknolojisi ve yeni gelişen derin öğrenme teknolojileri, spor dünyasını değiştiriyor. Özellikle performans ölçümü konusunda ciddi atılımlar yapıldı. Bu da spor ekonomisine yansıyor. Bugün iyi sporcuyla, çok iyi sporcu arasındaki fark, milyon dolarlarla ifade ediliyor. Biz Amerika’da her yeni gün bir sporcunun artan performansının finansal karşılığına şahit oluyor, hatta bunun önemli bir parçası oluyoruz. Kolej takımlarında da benzer durum var; genç bir sporcu, atış monitörüyle geliştirdiği performansının sonucunda hayal ettiği üniversiteden burs alabiliyor. Önümüzdeki beş yıl içerisinde her spor için son derece gelişmiş analitik analiz yapan yazılımları ve görüntü işleme kullanan uygulamaları giderek artan sıklıkta göreceğiz. Kısacası yazılım lokomotif, donanım tamamlayıcısı olacak.
Türkiye bu pazarda gerek oyun teknolojileri gerek oyun odaklı inovasyon gerekse oyunseverler açısından nasıl bir yapı?
Türkiye sahip olduğu genç nüfusuyla oyun pazarı açısından önemli bir pazar. Ancak bizim Rapsodo olarak tüketici yönüyle değil, bu genç nüfusu ‘üreten’ kimliğiyle değerlendirmemiz gerekli. Biz insan kaynağımızın, beyin takımımızın büyük bir kısmını Türkiye’de istihdam ediyoruz. Spor oyunları tamamen veri odaklı. Toplanan veri miktarı arttıkça, bu oyunlar içinde hareket ortamının genişlemesini, buna bağlı olarak da kullanımın artmasını bekliyoruz. Bu alandaki büyüme de teknoloji odaklı ve hepsinin tabanında veri var. Bu veriyi doğru analiz eden veri bilimcilere, bilgisayarlı görü alanında çalışan genç mühendislere ihtiyaç var ve asıl Türkiye bu açıdan çok ciddi potansiyelle sahip. Ancak bu kaynağı çok doğru kullanamıyoruz diye düşünüyorum. Türk gençlerinin gelişen iş kolları konusunda bilgilendirilmesi, doğru yönlendirilmesi ve yüzlerinin küresel pazarlara dönük olması sağlanmalı. Diğer dünya uluslarına göre çok çalışkanız, iş ve sonuç odaklıyız. Türk gençlerine tavsiyem; kendilerine güvensinler, kendilerini geliştirsinler. Bilgi ve tecrübe çok önemli ve çok çalışsınlar.
Rapsodo, Türkiye’de oyun odaklı nasıl bir yapılanma sunuyor gerek ürün geliştirme ve Ar-Ge, gerek istihdam ve oyun odaklı geliştirici eğitimleri ile?
Bizim Türkiye yatırımımız tamamen Ar-Ge odaklı. Türkiye’de yazılım odaklı çalışan genç insan kaynağına yatırım yapıyor, burada geliştirdiğimiz yazılım ürünlerini başta Amerika olmak üzere tüm dünyaya ihraç ediyoruz. Şu anda Türkiye Ar-Ge ofisinde 60 kişilik bir ekiple faaliyet gösteriyor, 2021 sonunda istihdamda yüzde 100 büyüme hedefliyoruz. Biz oyun geliştirmiyoruz, veriye dayalı, performans geliştiren yazılımlar üreten, bir spor teknolojisi firmasıyız. Golf Digest işbirliğine zemin hazırlayan Coach Connect uygulaması, tam da örnek verdiğiniz gibi bir performans geliştirme formülü ve tamamen Türk yazılımcıların ürünü. Golf Digest ve Rapsodo, Coach Connect platformu adıyla duyurduğumuz işbirliği dünya golf pazarında büyük ses getirdi. Rapsodo yazılım ve donanımlarının kullandığımız bu platform, veri analizine dayalı hizmet modeliyle golf tutkunlarının performansını gözle görülür şekilde artırıyor. Farklı yetenek gruplarına hitap eden platform sayesinde golf tutkunlarına güçlü bir oyun geliştirme deneyimi ve eğitimi sunuyoruz. Üyelik modeliyle çalışan sistemde golf öğrencisi çektiği videoyu Rapsodo MLM uygulaması üzerinden kaydederek ünlü Golf Digest eğitmenlerinden istediği birine gönderiyor. Atış hızı, mesafesi, açısı, topun devri ve sapma oranı gibi atış performansının tüm detayıyla sunulduğu veriye dayalı altyapı sayesinde; dünyaca ünlü golf eğitmenleri, Türk yazılımcıların geliştirdiği Coach Connect platformu üzerinden eğitim veriyor. Bu ürünlerin gelişmiş versiyonları ve farklı spor dalları için yazılım geliştirmeye devam ediyoruz.
ABD, Singapur, Türkiye ve Japonya ofisleri hangi açılardan benzerlikler, hangi açılardan farklar sergiliyor?
Rapsodo şu an itibariyle 4 ayrı kıtada 4 farklı ülkede 17 farklı ulustan yaklaşık 110 kişiye istihdam sağlıyor. Singapur ve Türkiye Ar-Ge ofisi yapısıyla ortak özelliklere sahip, ancak farklı insan profilleri barındırıyor. Ürün bazlı tüketici eğilimi açısından bakarsanız, Amerika çok büyük bir pazar ve biz bu pazarda şu anda ciddi bir kural koyucu pozisyona geçtik diyebilirim. Rapsodo, şu anda dünyanın en çok golf atış monitörü satan firması. Golften sonra girdiğimiz beyzbolda ise pazar lideriyiz. Örneğin; Amerika’da tüm beyzbol takımları; 30 takımın 30’u bizim müşterimiz. Amerika’daki ünlü kolej takımlarının yüzde 70’i müşterimiz. Japonya’da 11 profesyonel beyzbol takımı var, yüzde 50’si müşterimiz. Ancak Japonya pazarı daha fazla odaklanacağımız bir pazar olacak. Amerika’da sporcular Draft denen bir süreçten geçiyorlar. Draft sıralamasındaki tam 20 oyuncunun 17’si Rapsodo kullanıcısı. Yani en iyi 20 oyuncunun 17’si bizim ürünü kullanarak pratik yapıyor. Her 10 beyzbol oyuncusundan 3’ü şahsen Rapsodo oynuyor. Oyun pazarını oyunsever ve spor teknolojileri bakış açısıyla ele aldığınızda Amerikalı kullanıcılar rakipsiz önde. Singapur ve Japonya, kriketle birlikte Birleşik Krallık bizim için gelişen, yeni dönemde daha fazla odaklanacağımız pazarlar.
Oyun başlığında büyüme, pandemi ile evlere çekilen bireyler ışığında stratejinizi nasıl etkiledi?
Pandemi aslında bizim işimizi bozmadı. Dengeleri değiştirdi. Duran ve hızlanan pazarlar oldu ama özetle büyük resimde; bu süreçte kazanmaya ve büyümeye devam ettik. Beyzbol maçları oynanmadığı için kurumsal pazar durdu, ama insanlar pratiklerine devam etmek zorunda oldukları için en güzel alternatifin Rapsodo ürünleri olduğunu gördüler. Kurumsal pazara karşılık, bireysel pazar çok hızlı büyüdü. İlk fazda pandemi nedeniyle açık spor alanlarında spor yapanlara MLM Golf Outdoor’u geliştirdik. Ardından pandemi ile daralan yaşam alanları bize farklı bir ürünü işaret etti ve bu yönde Ar-Ge yapmaya başladık. Minimum 3 metrekarelik alanda pratik yapmaya olanak sağlayan MLM Golf Net modülümüz pazarda büyük ilgi gördü. Bahçesinde, garajında, verandasında spor yapan çok ciddi bir kitle ortaya çıktı ve bu dönemde ürün yetiştiremedik. Türk yazılım mühendislerinin Urla Teknopark’taki Ar-Ge merkezimizde geliştirdiği Net Modülü’nün başarısı dünyaya yayıldı. Kurumsal performansımızdan çok memnunuz. Pandemi son derece önemli bir deneyimdi, beraberinde bireysel pazarda büyüme hedeflerimizi hızlandırdı. Yeni ürün geliştirmeye odaklandık.
Girişim sermayesi şirketlerinin veya sektörün devlerinin Rapsodo’ya ilgisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
10’uncu yılı geride bırakırken büyüme eğrimiz, yönetim anlayışımız, çok uluslu insan kaynağı yapımız ve Ar-Ge gücümüzle Rapsodo yatırımcıların ilgi odağında. Şirket tarihinde yaklaşık 1 milyon dolar civarında yatırım aldık. Şimdilik satış odaklı bir planımız yok. Yapacak çok güzel işlerimiz ve yeni hedeflerimiz var.
Oyun odaklı planlarınız neler?
Biz, topun hızlı olduğu spor dallarına ağırlık vereceğiz. Golf ve beyzboldaki başarımızı futbol, kriket ve basketbola da yaymayı planlıyoruz. Teknolojimiz uygun olduğu için önceliğimiz kriket olacak. Gelecek vizyonumuzu; İK yatırımı ve satın alma odaklı büyüme üzerine kurduk. Hem veri analizinde yetişmiş eleman sayımızı artırarak yeni ürünler piyasaya sürmeyi hem de sektörde küçük ama verimli çalışan teknoloji firmalarını satın alarak kapsama alanımızı genişletmeyi planlıyoruz. Rapsodo yazılım ve veri bilimi alanında istikrarlı ve hızlı bir büyüme elde edecek ve bir dünya şirketi olacak. Türkiye ile Amerika’da iki farklı ekip farklı alanlarda ortak çalışma yapıyor. Yazılım burada geliştiriliyor, veri bazlı yönlendirme yapan takım ağırlıklı Amerika’da çalışıyor. Bu yıl Türkiye’de bir “Veri Bilimi Takımı – Data Science Team” kuruyoruz. Bu takımı kurma amacımız, bizim toplamış olduğumuz verileri inceleyerek oyunculara veri sunmak. “Şöyle yapsan daha iyi olur” diyecek ve teknoloji tabanlı veri sayesinde performansın geldiği şaşırtıcı sonuçların sayısını artıracağız. Amerika’daki büyüme hızımıza ayak uyduracak, teknolojik dehaya sahip Türk yazılımcılarına çağrımız: Gelin Rapsodo sizin dünyaya açılan kariyer adımınız olsun.
