Transparan (Şeffaf Proxy) Nedir: Şeffaf Proxy Açıklaması
Proxy sunucu internete ulaşmak için kullanılan bir web browserı ile interin kendi erişimi arasındaki bağlantıyı kuran bilgisayardır.
Proxy sunucular internet trafiğiniz için yol gösteren görece olarak basit yapıda tünel, yollardır. Proxy sunucuları internette hızı artırmada etkilidir çünkü Proxy sayesinde önbellekte depolanan web sayfalarına daha hızlı bir şekilde ulaşır. Ayrıca genelde kurumlar ve işletmeler tarafından bazı siteleri engellemek, belli web içeriklerini ve kötü yazılımları filtrelemek için kullanılır. Ev interneti kullanıcıları genel olarak Proxy kullanmaz.
Proxy Ne işe Yarar?
Proxy genel olarak IP adresini gizlemek için kullanılır. Bunu da sunucu istemiyle yapar. Proxy kullanarak internette gizliliğinizi koruyabilirsiniz. Yani girdiğiniz siteler sizi değil proxy sunucusunun bilgilerini görür. Ve o sunucu nerede yer alıyorsa onun konumunu ve IP bilgisini alırlar. Diğer amaçları ise sansür uygulama, bant genişliği ayarlama ve erişilen içerik boyutunu kontrol etme, internet kullanımı izleme, güvenlik ve raporlama amaçlı da kullanılabilmektedir.
Bu alandaki genel kullanıma sahip proxy çeşitleri aynı zamanda açık proxy sunucuları olarak bilinir. HTTP ve SOCKS olarak iki türü vardır. HTTP genel olarak web trafiği ile ilgilidir, güvenlik desteği zayıftır ve şifrelenme yoktur. SOCKS ise daha komplekstir ve sadece web için değil FTP, SMTP gibi diğer sunuculara erişmek için kullanılır, ancak güvenlik konusunda bu proxy’de de zayıftır.
Peki VPN nedir? IP adresi gizleme konusunda Proxy mi VPN mi kullanılmalı, aynı şey mi? Kesinlikle değil. VPN sadece IP Adresini gizlemekten çok daha karmaşık yapıya sahip güvenli ve şifreleme içeren geçiş tünelleridir. Ve proxy aksine genellikle ücretlidir.Yani güvenli ve tam şifrelenmiş bir kullanıcı deneyimi arıyorsanız detaylı bir VPN rehberi inceleyerek hassas bilgilerinizi paylaşmaya uygun ve anonimliğinizi koruyacak bir VPN seçmeniz daha uygundur. VPN’ler proxy’lerden daha üstün, kompleks ve güvenlidir diyebiliriz. Ve hizmet ettikleri alanlar aslında kesişim gösterse de (sansürü kaldırmak, IP adresi gizlemek, kimlik gizlemek vb.) VPN sağlayıcıları daha kapsamlı, ücretli ve uzun soluklu çözümler sunar. Kişisel ve hassas bilgi paylaşımında,kablosuz bağlantı kullanımında ve kurumsal firmaların iç iletişiminde kesinlikle tercih edilir. Proxy ise acil bir konuma bağlı engeli kaldırmada, güvenlik hakkında endişe duyulmayan durumlarda veya hassas verilerin paylaşılmadığı aktarımlarda tercih edilebilir. Görüldüğü gibi Proxy kullanmanın faydaları daha hızlı ve üst düzey güvenlik gerektirmeyen durumlarda daha öne çıkmaktadır.
Daha farklı bir Proxy çeşidi ise kullanım amacı farklılığı ile dikkat çeken Tranparan Proxy yani Şeffaf Proxy türüdür. Inline proxy olarak da bilinen bu çeşit, zorunlu proxy olarak da görülebilir. Çünkü bir proxy, internet kullanıcısı, cihaz ve İnternet arasındaki bağlantıyı engelleyebilen,kısıtlayabilen ya da izleyebilen bir proxy’dir. “Şeffaf” olarak adlandırılır, çünkü yapılan istekleri gerçekleştirirken IP adresi değişmeden kalır. Squid Şeffaf Proxy Sunucusu ise oldukça yaygın bir açık kaynaklı şeffaf proxy aracıdır.
Örneğin, şirket ağındaki bir kullanıcı Internet’te gezinirken herhangi bir haber sitesine girebilir ve haber içeriğine girdiğinde tıpki evinde kullandığı internet ağındaki gibi bir deneyim yaşar. Ancak, genel olarak şirketler, yani şirketlerin network ağındaki yöneticiler çalışanların davranışlarını izleme ve belirli web sitelerine erişimi kısıtlama yetkisine sahip olur. Neredeyse tüm kurumlar bu tarz bir kısıtlama ya da en azından izleme ve kaydetme yolunu seçer. Şeffaf proxy’ler aslında forced proxy olarak da bilinir. Çünkü bilgisayar kullanıcısına haber vermeden, rızası da alınmadan uygulanabilir. Genel olarak kullanıcılar böyle bir yöntemi tercih etmez. Kullanım amacı gereği denetleme amacı içerdiği için ağ yöneticileri, işverenler ve ortak ağları çeşitli yönlerden kontrol etmek isteyen kişiler tarafından kullanılır.
Şeffaf Proxy Kullanımı
Şeffaf proxy’lerin kullanım alanları ve şeffaf proxy faydaları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
İçerik filtreleme veya kısıtlama
Proxy ayarları aracılığıyla belirleyeceğiniz belli özelliklere sahip içerikleri filtrelemek yani erişimini engellemk için şeffaf bir proxy kullanabilirsiniz. Örneğin, bir şirket ağında belirli bir siteye girilmek istendiğinde proxy isteği cevabı web sunucusuna iletmekten kaçınabilir. Girilmeye çalışılan sitenin içeriği yerine hata ekranı gösterilir ve bağlantıya müdahale edilir.
Bant Genişliğini Kontrol Etme
Bant genişliğini sınırlama için şeffaf proxy kullanımı özellikle aynı ağa bağlı çok fazla bilgisayar olduğunda kullanılan bir yöntemdir. Örneğin bir şirkette belli bir yazılım bilgisayarlara indirilmek isteniyorsa sadece bir bilgisayara indirmek ve ardından bu yazılımı proxy sunucusuna kaydetmek kısa ve pratik bir çözüm olacaktır. Diğer bilgisayarlar da bu programı istediğinde direkt olarak internetten indirmek yerine bu yazılım proxy üzerinden iletilecektir, böylece hızlı indirme süresi ve kesintisiz hizmet eld edilir.
Ağ Geçidi Proxy’leri
Bu proxy’nin en bilinen türü güvenlik duvarı (firewall)dur. Bir ağ geçidi (gateway) proxy ile belirlediğiniz kurallar çerçevesinde network trafiğini yönetebilir, engelleyebilir ya da değiştirebilirsiniz. Güvenlik duvarları da bunu yapar. Belirli kurallar ihlal edilirse yerel ağ ve İnternet arasındaki erişimi engeller.
Önbellekleme(Caching)
Aynı kurum içerisinde örneğin bir şirkette veya bir üniversitede, aynı siteye erişim sürekli olarak gereken durumlarda içeriğin önceden önbellekte saklanması işleri hızlandırabilir. Böylece kaynak kullanımındaki yük azaltılır. Aynı hizmete erişmek isteyen binlerce öğrencinin sunucuya istek göndermesini hayal edin. Şeffaf proxy ile birden fazla kişiye aynı içeriği aynı konumda önbellekten sunabilirsiniz.
İnternet Trafiğini İzleme
Kurumsal bir ağa sahipseniz veya yönettiğiniz ağ birden fazla kişi tarafından kullanılıyorsa kullanıcıların internetteki davranışlarını takip etmek ve gerekli kayıtları almak isteyebilirsiniz. Bunu şeffaf proxy ile yapmanız mümkün. Ancak bu amaçla kullanım malesef sadece işverenlerde ya da ağ yöneticilerinde olmuyor. Kötü niyetli bir ağ yöneticisi halka açık bir wifi üzerinden şeffaf proxy uygulayarak bu internet ağını kullanan kişilerin internetteki davranışlarını izleyebilir. Hatta daha da ileriye giderek bu kişilerin verilerine erişebilir ve kimlik bilgilerini de çalabilir.
Kimlik Kontrolü ve Doğrulama
Kamuya açık wifi noktaları ve mobil İnternet sağlayıcıları bazı durumlarda kullanıcıları aynı ağı kullanırken kimlik doğrulaması yapmaya zorlamak için veya hızlı bir şekilde gösterilen hizmet şartlarını onaylatmak için şeffaf proxy’ler kullanır. Bu da şu anlama geliyor, kişinin o hizmeti almasına yani internette bir siteye erişmesine ya da bir kaynağı görüntülemesine ancak kimlik doğrulaması yapıldığında izin verilir. Bu doğrulama işlemi sırasında kullanıcıyı yönlendirirken de şeffaf proxy ayarı kullanılır. Ve çoğunlukla kullanıcılar şeffaf proxy aracılığı ile operatör tarafından izlendiklerini anlayamazlar çünkü bireysel deneyimleri bir değişiklik göstermez.
Transparan (Şeffaf) Proxy Faydaları
Şeffaf proxy’ler birden fazla özellik sunarak internet kullanımının verimliliğini artırmaya odaklıdır. Bunalrın başında bant genişliği kontrolü, kaynak kullanımını sınırlama, önbellek (caching) ile veri kullanımında tasarruf ve indirme hızında alınacak verim gelir.
İnternette gezen kullanıcılar, o sıradaki internet etkileşimleri sorunsuz ve görünmez bir şekilde proxy’den geçirildiği için internet hizmetleriyle kolay bir şekilde iletişim kurarlar ve kullanıcı deneyimi olarak standart proxy kullanılmayan bir internet sörfünden farklı bir şey yaşamazlar. Tüm süreç arka planda servis sağlayıcıları tarafından yönetilir.
Şeffaf proxy‘ler aslında internette davranışlarımızı, etkileşim biçimlerimizi, içerik indirme veya erişme şekillerimizi yönlendirir. İster önbelleğe alma, ister belirli içerikleri filtreleme/yasaklama veya firma sahiplerine veya firma ağ yöneticilerine lokal ağları üzerinde daha fazla denetim sunma konusu olsun, genel anlamda internet kullanımını işlevselleştirmede ve kişiye özel şekillendirmede fayda sağlarlar.
