Türkiye, ağ endeksinde neden geriliyor?
Türkiye, Dünya Ekonomik Forumu tarafından her yıl hazırlanan “Bilgi Toplumu Ağ Hazırlık Endeksi”ndeki sıralaması her yıl tartışılıyor. İlk olarak 2001 yılında 3,67 puan ile 75 ülke arasında 41. sırada yer alan Türkiye 2010 yılındaki raporda da 8 sıra gerileyerek 133 ülke arasında 3,68 puan ile 69. sırada yer aldı.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Türkiye’nin bu sıralamada yaşadığı düşüşleri hazırladığı bir rapor ve somut verilerle ortaya koymaya çalıştı.
DPT e-Devlet Uzmanı Dr. Abdulhamit Yağmurcu, Türkiye’nin sıralamadaki düşüş nedenlerinin başında hazırlık alt endeksinde yer alan bireysel hazırlıkta bir önceki yıla göre 64. sıradan 94. sıraya gerilemiş olması. Yağmurcu konuyla ilgili şunları söyledi: “Bireysel hazırlıkta görülen bu düşüşte, bu kategoride ülkemize ait üç değişkenin verilerinin olmaması nedeniyle raporda veri mevcut değil şeklinde gösterilmiş ve anlaşılan bu değerler bir şekilde göz önünde bulundurularak bireysel hazırlıkta sıralamamız olumsuz etkilenmiş olup, ülkemiz bu göstergeye göre 94. sıraya gerilemiştir. Ayrıca “buyer sophistication” olarak adlandırılan “kullanıcıların hizmet alımında karar verme kültürü” ile ilgili, vatandaşların bilişim araç ve hizmet alımında karar verirken en çok fiyata mı yoksa ürün/hizmet performansına mı değer verdiği, sorusu da oldukça sübjektif bir değerlendirmenin yapılmasına ve bu göstergeye göre 97. sıraya düşmemize ve böylece genel sıralamanın gerilemesine sebebiyet verdiği değerlendirilmektedir.”
2006 verileri de 2010’da kullanıldı
Dr. Yağmurcu’ya göre genel sıralamada düşüşün temel etkenlerinden birisi de Türkiye’ye ait güncel verilere ulaşılamamış olması ve 2006, 2007, 2008 yıllarına ait verilerin 2010 yılında da kullanılmış olması yatıyor. Yağmurcu raporla ilgili şu bilgileri vermeye devam ediyor: “İkinci etken, hazırlık alt-endeksi altında yer alan kamu hazırlığında iki önceki yıla kıyasla 65. sıradan 83. sıraya gerilemesidir. Söz konusu gerilemenin sebebi ise kamuda hazırlık düzeyinin belirlenmesinde baz alınan üç değişkenden, hükümetin BİT önceliklendirmesi ve ileri teknoloji ürünlerinin kamu ihaleleri değişkenlerinde sırasıyla 90 ve 89. sıralara kadar gerilememizdir. Üçüncü etken, hazırlık alt-endeksi altında yer alan işletme hazırlığında bir önceki yıla kıyasla 63. sıradan 79. sıraya gerileme olmuştur. Neticede hazırlık alt-endeksi bir önceki yıla kıyasla 69. sıradan 90. sıraya düşmüştür. Kullanım alt-endeksindeki 8 sıralık düşüşe hazırlık alt-endeksindeki büyük düşüş eklenince ağ hazırlık endeksinde 8 sıralık gerileme kaçınılmaz olmuştur. Genel sıralamada düşüşün bir diğer nedeni endekslerle ölçülmeye çalışılan konuda güncel verilere ulaşılamamasıdır.”
Basın özgürlüğü de önemli bir etken
“Basın özgürlüğü değişkeni de piyasa ortamı alt-endeksinin düşmesinde etkili olmuştur. Basın ve yayın yoluyla işlenen suçlardan dolayı ülkemiz mahkemelerinde verilen mahkumiyet kararları Türkiye’de basın hürriyetinin zayıf olduğu kanaatinin doğmasına sebep olmaktadır” şeklinde konuşan Yağmurcu, son dönemde gerçekleştirilen basın özgürlüğüne yönelik düzenlemelerin Türkiye’nin bu noktadaki puanını önümüzdeki yıllarda yükselteceğine de işaret ediyor. Ancak basın özgürlüğü endekslerindeki düşük skor meselesi mahkumiyet kararlarına sebep olan yasalarda yapılacak özgürlükçü düzenlemelerle daha kalıcı bir şekilde çözülebilir. Yağmurcu, e-Devlet hizmetlerinin kullanan vatandaşlara da indirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Üst düzey yöneticilerin ve özellikle siyasi iradenin e-Devlet projelerin sahiplenmesi gerektiğini ifade eden Yağmurcu, e-Devlet uygulamalarında başarılı olan ülkelerin başarında en önemli faktörlerden birinin bu olduğunu belirtti.
Zihniyet dönüşümü gerekli
Türkiye’de vatandaş odaklı e-Devlet hizmetlerinin artmasıyla kamu idaresinde bir zihniyet dönüşümü olacağını ve vatandaşların artık vergi veren yani kamunun sahibi olarak görüleceğini söyleyen Yağmurcu, bunun gerçekleşmesinin hızlandırılması için özel sektörde müşteriye hizmet sunumunda nasıl bir titizlik gösteriliyorsa, kamu idarelerinde de vatandaşlara hizmet sunumunda aynı özen ve hassasiyetin yaygınlaşması gerektiğini ifade etti.
Yağmurcu sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Bütün kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları hizmetlerle ilgili vatandaşların özellikle internet ortamında gördükleri hizmetlerin değerlendirmelerini yapabileceği portalların olması gerekiyor. Özel sektörde nasıl müşteri memnuniyeti işletmelerin rekabetçi bir ortamda ayakta kalabilmeleri için hayati bir konu ise kamuda da vatandaş odaklı yani vatandaş memnuniyetini esas alan bir hizmet anlayışı aynı şekilde hayati görülmelidir. İnternet ortamında sunulan hizmetlerin ve hizmet kalitesinin artması için vatandaşların nitelikli talepleri önem arz etmektedir. Vatandaşların taleplerinin artması için de kamunun web ortamında sunduğu hizmetlerin varlığı ve sağladıkları avantajlar hakkında bir farkındalığın oluşması ve bu hizmetleri alan vatandaşların kolay bir şekilde kullanabilecekleri etkin bir geri dönüşüm mekanizmasının oturtulması zorunludur.”
