Türkiye girişim ekosistemine yatırım azaldı

KPMG Türkiye M&A ve 212 ekipleri tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporuna göre Türkiye’deki girişim ekosistemine yapılan yatırımlar küresel yatırımlardaki düşüşe paralel bir şekilde geriledi. Türkiye’de 2022 yılı üçüncü çeyreğinde toplam işlem hacmi ikinci çeyreğe kıyasla yüzde 19 düşüşle 113 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın üçüncü çeyreğinde hem 8 işlem ile en fazla işlem sayısına hem de 40 milyon dolar ile en yüksek işlem hacmine sahip olan dikey pazaryeri olurken en büyük 10 işlem ise Türkiye girişim ekosistemindeki toplam işlem hacminin yüzde 87’sini oluşturdu.

Küresel ekonomide yaşanan yavaşlama ve yatırımlardaki düşüşe paralel olarak benzer durum Türkiye’deki startup ekosisteminde de görüldü. Türkiye’de 2022 yılı üçüncü çeyreğinde toplam işlem hacmi ikinci çeyreğe kıyasla yüzde 19 düşüşle 113 milyon dolar olarak gerçekleşti. Toplam işlem hacminin yüzde 33’ünü oluşturan ileri aşama yatırımları başı çekerken tohum aşaması yatırımlar yüzde 28’lik payla onu takip etti. Startup satın alımları toplam işlem hacminde önceki çeyreklere kıyasla daha büyük bir paya sahip olsa da 2022 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 25’lik bir pay aldı.

Türkiye’de startup yatırımlarında işlem sayısı ise bu yılın üçüncü çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre yaklaşık yüzde 29’luk düşüşle 58’e geriledi. Bunların 46’sını 32 milyon dolarlık işlem hacmi ile tohum aşaması yatırımlar oluşturdu. 2022’nin ikinci çeyreğinde olduğu gibi bu üçüncü çeyrekte de sadece bir tane ileri aşama yatırım gerçekleşti. Yüzde 13’lük artışla 16 milyon dolara ulaşan erken aşama yatırımları hariç diğer tüm aşamalarda yatırım azaldı.

Küresel trendleri takip
KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Danışmanlığı Lideri Gökhan Kaçmaz yaptığı değerlendirmede, “Üç ayda bir yayımlanan raporumuzun dokuzuncu baskısında Türkiye’nin girişim ekosistemine ışık tutan oldukça faydalı sonuçlar yer alıyor. Yavaşlayan küresel yatırım hızı 2022 yılının üçüncü çeyreğinde de kendini gösterdi. Global çapta yükselen enflasyon oranları ve agresif para politikaları bir kez daha girişimleri etkileyen ana faktörler oldu. Küresel startup işlem hacmi bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 33 oranında düştü. Bu aynı zamanda yıllık bazda yüzde 50’nin üzerinde bir düşüş anlamına geliyor. Türkiye’deki girişim ekosisteminin performansı da küresel trendleri takip etti ve hem işlem sayısı hem de işlem hacmi geçen çeyreğe göre azaldı.” dedi.

212 Kurucu Ortağı Ali Karabey ise şunları söyledi: “Türkiye Startup Yatırımları 2022 üçüncü çeyrek raporuna göre; startup’lara yapılan yatırımlar 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla küresel trendlere benzer şekilde gerilese de 2021 yılının ilk üç çeyreği ile 2022 yılının ilk üç çeyreği karşılaştırıldığında toplam yatırımlarda artış gözlemleniyor. 2021 yılının ilk üç çeyreğinde startup’lara yapılan yatırımlar 1,4 milyar dolar iken 2022 yılının aynı döneminde toplam yatırım tutarı 1,43 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu açıdan baktığımızda Türkiye’de girişimcilik ekosisteminin önemli bir yol katettiğini ve 2022 yılını büyümeyle kapatacağını söylemek mümkün.”

Yerli yatırımcılar yabancılardan daha çok yatırım yaptı
Rapora göre yatırımcı profilinde de önemli bir değişim yaşandı. Yerel yatırımcılar işlem hacmi açısından yabancı yatırımcılardan daha yüksek bir paya sahip oldu. Yatırımların yüzde 54’ünü yerel yatırımcılar, yüzde 46’sını ise yabancı yatırımcılar yaptı. Yabancıların yaptığı yatırım hacminde ilk sırada yüzde 37’lik pay ile Hollanda yer alırken bunu yüzde 14,6 pay ile Avusturya, yüzde 6,9 pay ile Birleşik Krallık takip etti. Genellikle yerel yatırımcılar daha fazla işlem finanse ederken yabancı yatırımcılar daha yüksek tutarlarda finansman sağladı. Üçüncü çeyrekte, yerli yatırımcılar işlem sayısı ve işlem hacmi açısından yabancı yatırımcıların önünde yer aldı.

En fazla yatırımı pazaryerleri aldı
Bu yılın üçüncü çeyreğinde hem 8 işlem sayısı ile en fazla işlem sayısına hem de 40 milyon dolar ile en yüksek işlem hacmine sahip olan dikey, pazaryeri oldu. Toplam işlem hacmi açısından, pazaryerini sırasıyla 14,6 milyon dolarla siber güvenlik ve 12,7 milyon dolarla geliştirilmiş materyaller dikeyleri takip etti. Eğitim ve oyun sektörleri ise 5’er işlem sayısı ile ikinci en yüksek işlem sayısına sahip sektörler oldu.

Rapora göre ayrıca, en büyük on işlemden dördü tohum aşamasındaki yatırımlar oldu. En büyük 10 işlemin hacmi Türkiye girişim ekosistemindeki toplam işlem hacminin yüzde 87’sini oluşturdu. İkinci el otomobil pazarı şirketi Vavacars, Hollanda merkezli stratejik yatırımcı Vitol’den 37 milyon dolarlık ileri aşama yatırım aldı. Bu aynı zamanda 2022 yılı üçüncü çeyreğinin en büyük yatırımı oldu. Siber güvenlik şirketi Sybercode, Türkiye merkezli denetim ve belgelendirme hizmetleri şirketi TÜV Austria Group tarafından 14,6 milyon dolar karşılığında satın alındı. Yazılım geliştirme ve veri bilimi çözümleri şirketi Appsilon ise Türkiye merkezli Esas Private Equity’den 12,6 milyon dolarlık erken aşama yatırımı aldı. Esas Private Equity aynı zamanda teknoloji destekli lojistik platformu OPLOG’a da 10,7 milyon dolarlık tohum aşaması yatırım yaptı. Online seyahat acentesi Tatil.com ise Türkiye merkezli dijital reklam şirketi CRM Group tarafından 10 milyon dolara satın alındı.

Türkiye’de 2022 yılının üçüncü çeyreğinde gerçekleşen en büyük 10 girişim işlemi

Sıralama Girişim Sektör Yatırımcı Finansal Yatırımcı Yatırımcı Merkezi Hisse
(%) İşlem Değeri ($m) Yatırım Aşaması
1 VavaCars Pazaryeri Vitol Hayır Hollanda %37,0 37,0 İleri Aşama
2 Sybercode Siber Güvenlik TÜV Austria Group Hayır Avusturya Açıklanmadı 14,6 Satın Alma
3 Appsilon Geliştirilmiş Materyaller Esas Private Equity Evet Türkiye Açıklanmadı 12,7 Erken Aşama
4 OPLOG Teslimat &
Lojistik Esas Private Equity Evet Türkiye Açıklanmadı 10,7 Tohum Aşama
5 tatil.com Seyahat CRM Group No Türkiye %100,0 10,0 Satın Alma
6 Agave Games Oyun Balderton Capital, Felix Capital, 500 Emerging Europe
(Fund II) Evet Birleşik Krallık, ABD, Türkiye %25,7 6,9 Tohum Aşama
7 Vepara Fintech Hedef Holding Evet Türkiye %60,0 1,7 Satın Alma
8 Getmobil Pazaryeri Galata Business Angels (GBA), Mehmet Ömer Arif Aras,
Birol Yücel, Fırat İşbecer, Umur Özal, Ahu Serter, Melih
Murat Yücaoğlu, Görkem Güven, Mehmet Cem (Bireysel Yatırımcılar) Evet Türkiye %15,5 1,6 Tohum Aşama
9 ELYT Pazarlama Teknolojisi Finberg, Cihan Demir, Ilker Sözdinler, Akın İdil, Bilge Algül
İdil (Bireysel Yatırımcılar) Evet Türkiye %18,8 1,5 Tohum Aşama
10 Bilet.com Seyahat Omar Ali O Babtain, Abdul Rahman Giraud (Bireysel Yatırımcılar), SAS Otomotiv Hayır Suudi Arabistan,
Türkiye %20,0 1,2 Erken Aşama

KPMG Türkiye’nin 2022 yılı 3. çeyrek “Türkiye Startup Yatırımları” raporuna buradan ulaşabilirsiniz.