Türkiye korumacı olmak yerine teşvik edici olmalı
TÜBİSAD 2015 yılı değerlendirmesinde büyük veri ve nesnelerin internetine değinmesinin yanı sıra bilişim sektörünün gelişimi için gerekenleri açıkladı.
2015 yılında; büyük veri pazarının öne çıkması bekleniyor. “Nesnelerin İnterneti” ile yeni iş modelleri ile karşı karşıya kalınması, kurumsal mobil çözümler ve büyük verinin ağırlıklı yatırım alanları olması öngörülüyor. BT yatırımlarının, sağlık ve enerji sektörlerinde artması bekleniyor. Ayrıca devlette uzun dönemdir sessizliğini koruyan eğitimde tablet uygulaması projesinin kapsamının ve etkinliğinin artırılması beklentilerimiz söz konusu. Burada bir kez daha değinmemiz gereken şey ise FATİH projesinin bir donanım ve tablet projesi olmaktan hızla uzaklaşıp, eğitim faaliyetlerini içerik ve verimlilik olarak geliştirici bir noktaya doğru şekillendirilmesi ve özellikle yazılım tarafındaki konulara ağırlık verilmesidir.
Hizmetler pazarında yurt dışı faaliyetlerde büyüme, bulut tarafında ise bir rekabet yaşanması bekleniyor. Bulut hizmetlerindeki artış ve nitelik olarak değişikliklerin yazılım ve hizmetler pazarında yeni fırsatlara yol açması, yeni şirketlerin veya yaklaşımların devreye girmesi öngörülebilir. ABD'de ortaya çıkan NSA (Ulusal Güvenlik Ajansı) dinlemeleri ve Edward Snowden'ın bu konulardaki açıklamalarının yaratmış olduğu izlenimler, özellikle AB ve diğer ülkelerde “küresel bulut” yaklaşımından ziyade güvenliği bölgesel veya yerel bazda yönetilebilecek uygulamalara geçiş yapılacağını işaret ediyor.
Bireysel ürünler alanında büyümenin önemli bir kısmının, 2014 yılında olduğu gibi, 2015 yılında da taksit sayısı ve ithalat kısıtlamalarına rağmen akıllı telefonlardan geleceği tahmin ediliyor. Burada Türkiye’yi Avrupa ülkeleri ile karşılaştırdığımızda Almanya, Hollanda gibi Kuzey Avrupa ülkelerinde tüketici teknolojisi ürünleri pazarının büyük bir kısmını dizüstü ve tablet bilgisayar gibi BT ürünleri oluştururken, Türkiye’de akıllı telefonların önde olduğunu görüyoruz. Taşınabilir ve masaüstü bilgisayarlar tarafında ise, tabletten dizüstü bilgisayara doğru 2015’te bir yönlenmenin olacağı öngörülebilir.
Bunun yanı sıra giyilebilir teknoloji ürünlerinde 2015 yılında bir çok ürünün ülke pazarına bir miktar hareket getirebileceğini söyleyebiliriz.
Özetle; veri, bulut teknolojileri ve katma değerli servisler bilişim sektöründe büyümeyi besleyecek önemli alanlar arasında yer alacaktır. Bu alanlarda bireysel ve kurumsal ihtiyaçlara cevap verecek cihaz, ürün ve servislerin önemi artarak devam edecektir.
Sorunlar ve Çözüm önerileri
Söz konusu olan büyümeler sektörün gelişim beklentilerini karşılamıyor. Çünkü katma değeri yüksek, ülke ekonomisinin büyümesine katkı sağlayacak ve çarpan etkisi yaratacak alt sektörlerin, yani yazılım ve hizmet sektörünün halen donanım pazarına oranla düşük olduğunu görüyoruz. Bu potansiyel alanlarda istenen büyüme yakalandığında, büyüme beklentilerinin karşılanacağını düşünüyoruz.
Yerli üretim stratejik olarak dijital ekonomi ve dijital toplumun oluşturulmasında çok önemli bir yere sahip. Bu kapsamda, yerli üretimden ekonomik olarak maksimum düzeyde faydalanmak için özellikle bilişimde yerli üretimin doğru algılanması ve doğru planlanması gerekiyor. Avrupa’da dijital dönüşüm için yapılacak yatırım hacminin 3,3 trilyon avroya ulaşması beklenirken, Türkiye’nin telekomünikasyon ve bilişim sektöründe farklılık yaratabilecek alanlardan başlamak üzere büyük bir fırsatı yakalaması ve katma değerli hizmetler alanında yerli üretimi ihracata çevirebilecek bölgesel avantajları kullanması mümkün olabilir.
Türkiye’de bilişim harcamaları, özellikle KOBİ’lerde, halen AB’nin çok gerisindedir. OECD raporuna göre, Türkiye’nin internet kullanımında 34 üye ülke arasında sondan ikinci ve de Internette en az e-mail kullanan, en az ürün bilgisi alan, en az online alışveriş yapan, e-devletten en az yararlanan Internet kullanıcılarına sahip ülke görünümünde. Verimliliği ülke genelinde artırması beklenen e-devlet kullanımında ise OECD ülkelerinin 31’i arasında yapılan sıralamada yine sondan ikinci oldu.
Türkiye'de hane halkı arasında bilgisayar ve internete erişememenin en önemli nedenlerinden biri ekipman maliyeti ve erişim maliyetinin yüksek oluşudur. KOBİ'ler ve şahıs firmaları için de rekabet gücü açısından son teknolojili ürünleri kullanmak gerekli ancak maliyetlidir. Bilişim teknolojilerinin kullanımının yaygınlaştırılması için maliyetlerinin mümkün olduğunca düşük tutulması gerekmektedir. Bu nedenle özellikle bilgisayar, diz üstü bilgisayar, tablet gibi ürünler ve Internet erişimi üzerindeki vergilerin optimal düzeyde tutulması gerekmektedir. Yüksek vergi hali hazırda düşük olan kullanım oranını daha da aşağıya çekecektir.
Bu veriler bize, sektörün büyümesi ve dolayısıyla ülkenin rekabet gücünün artırılması için atılması gereken adımlar olduğunu gösteriyor. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
• 2015 yılında beklenen siyasi ve ekonomik gelişmelerin getireceği sonuçlar kurumların kendisini geliştirmesi için ideal zamanlardır. BT dönüşüm projelerini tüm yöneticilerin ivedilikle gündemlerine alması ve bir yandan maliyetlerini kontrol altına alırken diğer yandan yapacakları alt yapı yenilemeleri ve BT'nin hizmet olarak kullanılmasının getireceği hız avantajını kaçırmamaları gerekmektedir.
• Bilgisayar ve internet kullanımının yaygınlaşması sanayi sektörlerinde verimlilik artışları sağlayarak dış pazarlarda rekabet gücünü artırmakta ve dolayısıyla ticareti artırmaktadır.
• Bilgisayar sahipliği ve bilgisayar okuryazarlığının artması yüksek katma değerli sektörlerde çalışacak işgücünün yetişmesine destek vermektedir. Bu aynı zamanda ülkemizin bölgeler arasındaki sayısal uçurumun azalması anlamına gelecek önemli bir gelişme olacaktır.
• Dünya üzerinde birçok ülke bilişim sektöründe korumacı politikaların aksine teknoloji adaptasyonunu kolaylaştırıcı veya teşvik edici politikalara yönelmektedir. Türkiye'de bazı başlıklar için yerel sektörü desteklerken diğer tarafta da teknoloji adaptasyonunu yavaşlatacak maliyet artırıcı politikalardan kaçınılmalıdır.
