Ücretsiz müzik tarih oluyor
Korsan müzik, yurtdışında ücretli müzik hizmeti veren yabancı oyuncuların Türkiye pazarına girmeleri veya girecek olmaları, müzik sektörüne yön veren meslek birliklerini ve yapımcıları gelir modelinde kaçınılmaz bir düzenlemeye yapmaya yöneltti. Hak sahiplerinin bu düzenleme çalışmaları doğrultusunda, 15 Temmuz 2013 itibariyle artık Türkiye’de yasal sayısal müzikte ücretli abonelik dönemine geçiliyor. Daha önce sadece şarkıları bilgisayarına ya da mobil cihazlarına indirmek için para ödeyen müzikseverler, artık çevrimiçi dinledikleri şarkılar için de belirli bir ücret ödeyecek.
2013 yılının başından bu yana çevrimiçi müzik dünyasında yaşanan çeşitli gelişmeler sonucunda sadece müzik indirmek değil dinlemek de ücretli olacak. Bunun göstergesi olarak artık Fizy, TTNET Müzik ve Turkcell Müzik’de üye olmadan şarkıların sadece ilk 30 saniyesi dinlenebiliyor
Çeşitli kaynaklardan aldığımız bilgilere göre, çevrimiçi müzik dünyasında bugünden itibaren önemli değişiklikler olacak. Bu değişikliklerden birisi artık müzik dinlemenin de (streaming) ücretli olacağı. Eskiden kullanıcılar çevrimiçi müzik hizmeti veren sitelere üye olmadan ücretsiz olarak müzik dinleyebiliyorlardı. Kullanıcılar sadece şarkıları bilgisayar, tablet ya da akıllı telefon gibi cihazlarına indirdiklerinde ücret ödüyorlardı.
Son yıllarda özellikle akıllı telefonların ve tabletlerin de hızla artmasıyla birlikte sayısal müziğe olan ilgi hatırı sayılır derecede artmış ve çevrimiçi müzik hizmeti veren şirketlerin de sayısı artmıştı. TTNET, Turkcell, Avea gibi büyük telekom şirketleri de kendi müzik servislerini kurmuşlar, hatta Turkcell çevrimiçi müzik dünyasının önemli oyuncularından birisi olan Fizy’yi satın almıştı.
Türkiye’de büyük bir pazar haline gelen çevrimiçi müzik, doğal olarak yabancı oyuncuların da dikkatini çekti. Deezer Türkçe sayfaları ve Türkçe içerik vermeye başlarken, bir diğer önemli oyuncu Spotify da telif hakları ile ilgili görüşmelere başladıklarını duyurmuştu. Diğer taraftan, Türkiye pazarına hızlı bir giriş yapan iTunes’u da unutmamak lazım.
Türkiye ve yurtdışından gelen bu büyük oyuncular çevrimiçi müzik pazarını inanılmaz bir şekilde hareketlendirdi. Bu gelişmeler sonucunda, daha önce sayısal müzikle ilgili anlaşmaların yapıldığı yapımcıları temsil eden MÜYAP sayısal müzikten çekildi. Artık anlaşmalar MESAM ve MSG gibi birliklerle yapılıyor.
Çevrimiçi müzik gelir modeli değişecek
15 Temmuz 2013’ten itibaren geçerli olmak kaydıyla, yasal servis sağlayıcılar ile hak sahipleri arasında bir anlaşma yürürlüğe giriyor. Hak sahipleri, bu anlaşmanın hayata geçirilmesinin, indirilen müzikten olduğu gibi çevrimiçi dinlenen müzikten de daha adil bir pay almak için zorunlu olduğunu söylüyorlar. Fikri mülkiyet haklarının koruyan bu yeni gelir modeline göre, çevrimiçi müzik dinlemek isteyen kullanıcı, yasal mecralarda artık bu koşullara uyarak hak sahiplerinin emeği karşılığında ödenmesi gereken ücreti servis sağlayıcılar ile paylaşarak üstlenmek durumunda. Yapılan anlaşmaya göre, Türkiye’de, yasal bir serviste, sayısal müzikten elde edilen gelirin, vergiler ödendikten sonra kalanının yaklaşık %70’i hak sahiplerine verilecek. Yani artık kullanıcılar ücretsiz müzik dinleyemeyecekler, bunun bir bedeli olacak. Şu an Fizy, TTNET Müzik ve Turkcell Müzik gibi sitelere girdiğinizde üyeliğiniz yoksa şarkıların sadece ilk 30 saniyesini dinleyebiliyorsunuz. Şu an Fizy’ye Facebook ile giriş yaptığınızda şarkıların tamamını dinleyebiliyorsunuz. Turkcell Müzik ve TTNET Müzik’de ise Facebook ile bağlansanız dahi, üye değilseniz ilk 30 saniyeyi dinleyebiliyorsunuz. Eğer bu hizmetlere üyeyseniz, şu an müzik dinlemeye devam edebiliyorsunuz.
Bu geçiş döneminde her kullanıcıya kısıtlı bir “ücretsiz kullanım süresi” tanınacak ve bu süre boyunca, bugüne dek olduğu gibi yasal servis sağlayıcılar hak sahiplerinin maliyetini karşılayacak.
Kullanıcılar ise ‘Ben niye çevrimiçi müzik dinlemek ya da izlemek için para vereyim ki?’ diyerek müzik videolarının ücretsiz olarak izlenebildiği ve neredeyse her arananın kolayca bulunduğu YouTube ya da benzeri kaynaklara yönelebilir; daha da kötüsü yasadışı kaynaklardan müzik indirerek korsana yönelebilirler. Yeni model, gelirleri artıracak mı yoksa azaltacak mı bunları ileride göreceğiz.
