Uydu teknolojilerinin iletişimdeki ve gözlemdeki rolü

Öncelikle uyduların ne olduklarından bahsedelim. Uydunun sözlük anlamına baktığımızda “Bir yıldızın veya gezegenin yörüngesinde duran insan yapımı cihazlar veya daha küçük gezegenler” olduğunu görüyoruz. Günümüzde ise uydu kelimesi daha çok dünya yörüngesine yerleştirilen insan yapımı cihazlar için kullanılıyor. İnsan yapımı uyduların genelde iletişim, konum bulma ve gözlem için kullanıldıklarını görüyoruz.
 
Uydu iletişimi
Uydular üzerinde iletişimin, yaygın olarak televizyon ve internet dağıtımında kullanıldığını söyleyebiliriz. Karasal TV yayınlarında verici antenden çıkan dalga, çizgisel bir şekilde yol aldığı için çok uzak mesafelere ulaşması pek de mümkün olmuyordu. Malum, dünya yuvarlak. Düz bir biçimde giden dalgalar, belirli bir mesafeden sonra uzaya ulaşıyordu. Televizyon için gerekli iletişimde uyduların kullanılmasıyla beraber çok daha kaliteli ve stabil bir yayın akışı sağlamaya başladık. Ayrıca uydular, kablolu altyapısı bulunmayan bölgeler için internet bağlantısı için gerekli iletişimi de sağlayabiliyor.
 
Konum bulma
Günümüzde konum tespiti için de uydulardan faydalanılıyor. GPS (Global Positioning System) için 20’den fazla uydu görev yapıyor. GPS’ten faydalanan cihaz ve araç çeşitliliği oldukça fazla. GPS’in hayatımızın bir parçası haline gelmesi ise araç içi harita sistemleri ve akıllı telefonlarla gerçekleşti. Şu anda tüm akıllı telefonlarda GPS konum sistemi kullanılıyor ve pek çok uygulama bu özellikten faydalanıyor.
 
Gözlemleme
Uydular ve üzerlerindeki gelişmiş kameralar, dünya yüzeyindeki, atmosferindeki ve sularındaki değişiklikleri gözlemleyebiliyorlar. Meteoroloji ve daha pek çok çevre gözlem kurumu, uydu görüntülerinden faydalanıyor. Diğer taraftan devletlerin savunma kurumları da uydu görüntülerini değerlendirerek savaş veya savunma stratejilerini konumlandırıyorlar. Ayrıca Hubble gibi dünyayı değil, uzayı gözlemleyen çok gelişmiş kameraya sahip uydular da mevcut. Hubble, yıllardır çektiği detaylı uzay fotoğraflarıyla bilime ışık tutuyor.
Uyduların genel kullanım amaçlarına baktığımızda böyle bir manzarayla karşılaşıyoruz. İletişim, konum ve gözlem amaçlı pek çok uydu, dünya yörüngesinde hareket etmekteler. Yörüngede çalışır durumda 1100, çalışmaz durumda 2600 civarında uydu bulunduğu söyleniyor. Bu kadar çok uydu bulunmasına rağmen bilinen tek uydu çarpışması, 2009 yılında gerçekleşti. Amerikan ve Rus uydularının çarpıştığı bu kaza dışında herhangi bir kaza bulunmuyor. Yörüngeye gönderilen ilk uydu ise Rus yapımı Sputnik 1. 92 gün boyunca yörüngede kalarak 70 milyon kilometre yol kat eden Sputnik 1, atmosfere girdi ve yandı.