Yargıda yapay zekâ uygulamaları kullanılacak
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, 17 Haziran tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dijital Mecralar Komisyonu’nda Bakanlığın dijital hizmetlerini anlatan sunum yaptı. Gül, elektronik adalet hizmetlerinin yaygın kullanıldığını belirterek, “Dijital mecralar hukuk güvenliğinin de özgürlüğün de ana konusudur. e-Adalet alanında yürütülen faaliyetler e-Devlet dönüşümünün öncülüğünü yaptı ve tüm kamuya da örnek teşkil etti” değerlendirmesinde bulundu.
Komisyon çalışmalarının, ihtiyaçların tespiti ve kanunlaşma sürecinde büyük önem taşıdığını vurgulayan Abdulhamit Gül, “Çalışmalar, özellikle mevzuatın geliştirilmesi, değiştirilmesi, ihtiyaçların tespiti anlamında yüce Meclisimize ışık tutacaktır, yol gösterecektir. Komisyona her türlü katkı sunmaya hazırız” açıklamasını yaptı. Adalet Bakanlığı’nın görev ve sorumluluklarını layıkıyla yerine getirebilmesinde elektronik adalet hizmetlerinin öneminin büyük olduğunun altını çizen Bakan Gül, bu alandaki çalışmaların örnek teşkil ettiğini ve uluslararası ödüller kazandığını söyledi. Dijital hizmetler sayesinde yargılamaların hız kazandığını belirten Gül, şunları kaydetti: “e-Adalet alanında yürütülen faaliyetler e-Devlet dönüşümünün öncülüğünü yaptı ve tüm kamuya da örnek teşkil etti. Bildiğiniz gibi UYAP bu anlamda model bir çalışmadır ve her geçen gün de geliştirilmekte. e-Adalet projemiz, uluslararası alanda da yakından takip ediliyor. Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde, uluslararası alanda bu hizmetler ödüllere layık görüldü. Bu da ülkemiz adına yine sevindirici bir durum. Elektronik ortamda gerçekleşen iletişim sayesinde haftalar süren, aylar süren yazışmalar çok çabuk sona ermekte ve de geç gelen adalet değil, gecikmeyen adaleti tesis etme anlamında önemli katkılar sağlamakta.”
Bilişim suçları konusunda hakim ve savcıların ihtisaslaştırılmasını hedefliyoruz
e-Duruşma, e-Görüş, e- Adalet, vatandaş portal, CELSE, e-Noter gibi uygulamalarla ilgili detaylı bilgi paylaşan Bakan Gül, yapay zekâ çalışmalarına da önem verdiklerini kaydetti. Dijital yapay zekâ uygulamaları kapsamında adalet hizmetlerinin ölçülebilir olmasını hedeflediklerini ifade eden Gül, “Geç gelen adalet, adalet değildir anlayışıyla, bir kişinin davası ne kadar sürede bitmesi lazım, bununla ilgili yargıda hedef süre uygulamasını başlattık” dedi. Bakan Gül, elektronik hizmetler sayesinde salgın sürecinde de adalet ve yargı hizmetlerinin büyük oranda devam ettiğini belirterek dijital mecraların geliştirilmesi, daha iyiye ulaşılması için çalışmalarını sürdüreceklerini kaydetti. Gül, duruşma kayıt sistemiyle bilişim sisteminde kullanıcı dostu uygulamaları artıracaklarını söyledi ve test çalışmaları devam eden bu sistem sayesinde duruşma sırasında yapılan bütün konuşmaların dijital olarak bilgisayara girileceğini, yanlışlıkların ise zabıt katibi aracılığıyla düzeltileceğini belirterek, “Yargılamalarda tarafların, avukatların her cümlesinin daha net yansıtılacağı bir sistemin test çalışmaları sürdürülüyor. Makineleşme değil, adalette bir insan kokusu, sıcaklığı var. Her dosyada bir insan gözyaşı, dokunuşu söz konusu. Ama dijital imkanlardan yararlanmak da bir fırsat” değerlendirmesini yaptı. Bilişim suçları konusunda hakim ve savcıların ihtisaslaştırılmasını hedeflediklerini dile getiren Gül, öte yandan denetimli serbestlik hizmetlerinde de karakola giderek imza atılması yerine dijital takibe yönelik uygulamada son aşamaya geldiklerini kaydetti. Elektronik tebligatın yaygınlaştırılmasını da sağlayacaklarını aktaran Gül, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına UYAP üzerinden erişim imkanı sunularak bu kararların başvuruya konu kararları veren hakim ve savcılara bildirilmesi için çalışmaların sürdüğünü anlattı. Gelişen teknoloji ve değişen basın yayın mecralarına dikkat çeken Gül, bu bağlamda Basın Kanunu’nda öngörülen zaman aşımı süreleri ve hükümlerin Meclis iradesiyle gözden geçirilmesi gerektiğine inandıklarını ifade etti. Bakan Gül, çevrim içi çocuk istismarıyla daha etkin mücadele edeceklerini, çocukların dijital riskler, siber zorbalık, yazılı ve görsel medyanın zararlarından korunması için çalışmalar yaptıklarını da aktardı.
UYAP’ta yıllık ortalama 800 milyona yakın evrak üretiliyor
Avrupa Konseyinin ilke ve tavsiyelerine uygun biçimde ve hukuki güvencelerin korunması ilkesine aykırı olmayacak şekilde yargıda yapay zekâ uygulamalarının kullanılacağını belirten Gül, öte yandan sahteciliği tamamen ortadan kaldıracak olan ‘Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi’nin uygulamaya konulacağını; hükümlü ve tutukluların süreli ve süresiz yayınlara erişimlerinin kolaylaştırılması için ceza infaz kurumlarında kampüs kütüphaneleri kurularak, eserlerin dijital ortamda da talep edilmesine yönelik çalışmaları hedeflediklerini ifade etti. Gül, UYAP’ın tüm adli birimleri birbirine bağlayan bir bilişim sistemi olduğunu anımsatarak “UYAP’ta, yıllık ortalama 800 milyona yakın evrak üretilmekte, günlük ortalama 3 milyon 600 bin evrak sisteme eklenmekte, günlük ortalama 13 milyon evrak ise kullanıcılar tarafından okunmakta” dedi. UYAP’ın 50 kurumla 155 entegrasyonu bulunduğunun altını çizen ve bunlardan bazılarını sıralayan Gül, UYAP hizmetlerine kullanıcıların portal üzerinden ulaşabildiğini, hizmet vermeye başladığı 23 Aralık 2009’dan itibaren Vatandaş Portal uygulamasından 9 milyon 653 bin 868 vatandaşın bu hizmetlerden yararlandığını kaydetti. Salgın sürecinde bu hizmetlerin ne kadar önemli olduğunun görüldüğüne dikkat çeken Gül, adliyeye gitmeden birçok adalet hizmetinin elektronik ortamda alınabildiğini söyledi. Bakan Gül, kurumlar, bilirkişiler, arabulucular ve uzlaştırmacıların da portallar üzerinden adalet hizmetlerinden yararlanabildiklerini belirtti. UYAP’ın mobil uygulamaları kapsamında e-Adalet Vatandaş, Celse, Bilirkişi, Uzlaştırmacı ve Arabuluculuk mobil uygulamalarının hizmet verdiğini kaydeden Bakan Gül, “Vatandaş Mobil Uygulaması, Birleşmiş Milletler Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nden (ITU) 2020’de e-Devlet kategorisinde şampiyonluk ödülünü almış bir uygulama” açıklamasını yaptı. Gül, yargıda ses ve görüntülerin aynı anda SEGBİS üzerinden kaydedildiğini hatırlatarak “SEGBİS sayesinde ceza infaz kurumlarından adliyelere sevkler azaldı. Sistem, belli koşullarda yasal imkanları dahilinde bir alternatif olarak kullanılıyor” dedi. Bakan Gül, Ceza İnfaz Kurumlarında e-Görüş’ün, Bakırköy Kadın Kapalı, Sincan Kadın Kapalı ile Sincan Çocuk ve Gençlik Ceza İnfaz kurumlarında pilot olarak uygulandığını kaydetti. Bu sistemle doktorla görüntülü şekilde görüşülebilmesine de imkan tanımayı planladıklarını aktaran Gül, pilot uygulamaları, başarılı olduğunda kapsamını genişletmeyi ve yaygınlaştırmayı öngördüklerini kaydetti.
