Yasalaşan Ar-Ge Reform Paketi yüksek katma değerli alanlara odaklanıyor

6676 sayılı ‘Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ Resmi Gazete'de yayımlandı.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yasalaşan ‘Ar-Ge Reform Paketi; Ar-Ge ve Yenilikte Dünya ile Yarışan Bir Türkiye İçin – Ülkemizin Kalkınmasına Daha Fazla İvme Kazandıracak ve Yüksek Katma Değerli Alanlara Odaklanan Ar-Ge ve Yenilik Sistemi’ başlığındaki paketi 29 alt başlıktan oluşmakta: Tasarım Merkezleri, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Tasarım, Ar-Ge Merkezlerinde Yeni Yaklaşım, Siparişe dayalı Ar-Ge ve Tasarım, Büyümede Temel Dinamik: Ortaklık ve İş birliği, Eğitim ve Yenilik, Sınırsız Ar-Ge ve Tasarım, Nitelikli İnsan Gücü, Yabancı Araştırmacılar, Temel Bilimlere Destek, İleri Düzey Araştırma, Odak Yapılar, Yeni Kurulan Teknoloji Firmalarına Finansman, Rekabet Edebilir Yerli Ürünler, Dışarıdan Temin Kolaylığı, Yenilikçi İş Fikirleri Desteği, Bilginin Değere Dönüşmesi, Öğretim Üyesi İstihdamı, Nitelikli Projeler ve Rekabetçi Ürünler, Bilişimde Yetkin Firmalar, Uyumlu ve Hedef Odaklı Programlar, Güçlü Proje Ekipleri, Çalışan Öğrenci Desteği, Güçlü Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Sağlıklı Gelişim, Hızlı Kuruluş Süreçleri, Bürokrasinin Azaltılması, Girişimci Dostu Bir Ekosistem, Planlı ve Sürdürülebilir Gelişim. Tüm bu altbaşlıklar; Tasarım Destekleri, Ar-Ge ile Sanayinin Yapısal Dönüşümü, Nitelikli İnsan Kaynağı ve İstihdam, Ticarileştirme ve Teknoloji Şirketlerinin Ortaya Çıkarılması, Üniversite-Sanayi İş birliği, Etkin Koordinasyon ve Güçlü Ekosistem hedefleri doğrultusunda hazırlandı. Tasarım merkezlerinde çalışan tasarım personelini kapsamına alan kanunla; çalışan personelin niteliğini artırmak amacıyla doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getirilecek. Bunun yanında temel bilimler alanları mezunlarının istihdamı de teşvik edilecek.  Yükseköğretim öğrencilerine verilen burs, kredi ve her türlü nakdi yardımlara ilişkin ödemeler, TÜBİTAK tarafından yapılacak. Ulusal ve uluslararası düzeyde düzenlenen bilimsel yarışmalarda ilk 3'e giren öğrencilere, ilgili dallardaki lisans programlarına yerleştirilmelerinde ek puan uygulanarak bilim alanında başarılı öğrenciler teşvik edilecek. 
‘İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’ oluşturuluyor
Yasalaşan pakete göre; araştırma, geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile üniversite-sanayi iş birliği faaliyetleri sonucu elde edilen gelir, döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanacak. Bu gelirlerden herhangi bir kesinti yapılmayacak. Bu kapsamda görev yapan öğretim elemanına ödenecek gelirin yüzde 85'i, vergi kesintisi olmadan, ilgili öğretim elemanına ödenecek. Bu kapsamda değerlendirilecek proje ve faaliyetlere, öğretim elemanının müracaatı doğrultusunda, üniversite yönetim kurulunun izni ile karar verilecek. Aynı sektör grubunda ve bu sektör grubuna dahil alt sektörlerde faaliyet gösteren girişimcilerin yer aldığı tematik teknoloji geliştirme bölgeleri olarak ‘İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’ oluşturuluyor. Bu bölgedeki girişimcilerin Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamındaki teslim ve hizmetleri, KDV'den istisna olacak. KOSGEB tarafından desteklenen araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik faaliyetlerine ilişkin görevlendirilen öğretim elemanlarıyla kamu görevlileri ve hizmetinden yararlanılacak diğer kişiler için yapılacak harcamalar, KOSGEB bütçesinden gerçekleştirecek. Teknoloji geliştirme bölgesiyle ilgili başvurular kurucu heyetin yanı sıra yönetici şirket tarafından da yapılacak. Oluşturulacak değerlendirme kurulu, başvuruları değerlendirecek. Kurulda, Bakanlık Bilim ve Teknoloji Genel Müdürünün başkanlığında, Maliye, Çevre ve Şehircilik ile Kalkınma Bakanlıkları, YÖK, TÜBİTAK, TOBB, KOSGEB ve teknoloji konusunda faaliyet gösteren bir özel kuruluştan birer temsilci yer alacak. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, gerekli görmesi halinde teknoloji geliştirme bölgelerindeki kira üst limitlerini belirleyebilecek. Bölge kuruluş kararının Resmi Gazete'de yayımlanması tarihinden itibaren; yönetici şirketin kuruluşu bir yıl içerisinde sonuçlandırılacak ve bölge en fazla 3 yıl içerisinde faaliyete geçirilecek. Yönetici şirketin, üçer aylık dönemler halinde kendisine ve bölgede bulunan girişimcilerin faaliyetlerine ilişkin verileri Bakanlığa gönderme yükümlülüğündeki süre kaldırılıyor. Teknoloji geliştirme bölgelerinde, yabancı uyruklu Ar-Ge personelinin yanı sıra tasarım personeli de yer alacak. 

Tasarım faaliyetleri gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulacak

Ar-Ge projelerinin daha kısa sürede ve daha düşük maliyetle tamamlanarak ticarileşmeye hazır hale gelmesi için proje kapsamında yurt dışından yapılacak alımlar gümrük vergisi, her türlü fon, damga vergisi ve harçtan müstesna tutulacak. 

Yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinde olduğu gibi, ülke açısından stratejik önemi haiz olan tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar da 31 Aralık 2023'e kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaf tutulacak. İhtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan tasarım personelinin görevleri ile ilgili ücretleri de 31 Aralık 2023'e kadar her türlü vergiden istisna tutulacak. 31 Aralık 2023 tarihine kadar uygulanmak üzere, ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunanlara gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 10'unu ve öz sermayenin yüzde 20'sini aşmamak üzere, ticari ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacak. İndirim konusu yapılacak tutar yıllık olarak 500 bin lirayı aşamayacak. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler de sigortalı sayılacak. 

Girişimcilerin finansmana erişimi kolaylaştırılıyor

Kanunla, teknogirişim sermayesi desteğinin, girişimcilerin ihtiyaçlarına göre daha etkin bir şekilde verilebilmesine yönelik olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na yetki veriliyor. Teknoloji alanında orijinal bir fikri olan ancak bunu hayata geçirecek yeteri kadar finansmana sahip olmayan girişimcilerin finansmana erişimi kolaylaştırılacak. Bu kapsamda, girişimcilere tahsis edilen desteklerin belirli bir bölümü Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecek. Rekabet öncesi iş birliklerine proje bedelinin yüzde 50'sine kadar olan kısmı geri ödemesiz olarak desteklenebilecek.  Ar-Ge ve tasarım imkân ve kapasiteleri kısıtlı olan özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler, sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve tasarım harcamalarının belirli bir kısmını beyanname üzerinden indirim konusu yapabilecek. Türk Tasarım Danışma Konseyi’nin önerileri doğrultusunda, tasarım yarışmalarında sergilenen tasarımların tescil giderleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenek imkânları çerçevesinde geri ödemesiz olarak desteklenebilecek.