Yeni vergi paketi, bilişim yazılım teknolojileri ekosistemine hasar verir
Ertan Barut / TOBB Türkiye Yazılım Meclis Başkanı.
Son günlerde, ülkemiz gündeminde ve basında yer alan vergi konusundaki düzenlemelerin bilişim ve yazılım sektörü ile ilgili kısmında teknoparklarda ve Ar-Ge merkezlerinde uygulanmakta olan teknokent kazanç istisnasının kaldırılması ve Ar-Ge personeline uygulanan ücret istisnasına üst limit getirilmesinin yer aldığı görülmektedir.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemi giderek artan bilişim ve yazılım sektöründeki firma ve çalışanlarının elde ettikleri bu kazanç istisnasına yönelik getirilecek bir sınırlamanın, sektördeki beyin göçünü hızlandıracağı, nitelikli insan gücü kaybına yol açacağı ve dolayısıyla sektörümüzde geri dönüşü olmayacak şekilde yıkıma yol açacağı düşünülmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı yeni vergi paketinde düzenlemeler yapılmaz ve TBMM’ye bu haliyle sunulursa, bilişim yazılım teknoloji ve Ar-Ge ekosistemini büyütme, işgücü ve istihdamı ve ihracatı artırmaya yönelik tüm planlar ve stratejilerdeki hedefleri ve planları yok sayarak ekosisteme hasar verecektir.
Bu doğrultuda, gündeme gelen düzenlemede yer alan konulara yönelik kaygılarımızı sektörümüz ve ülkemiz açısından değerlendirmeliyiz.
Son zamanlarda yayınlanmış ve uygulamaya geçmiş plan, program ve stratejiler şunlar:
Orta Vadeli Program (2024-2026), YOİKK 2024 Yılı Eylem Planı, Cumhurbaşkanlığı 2024 Programı, 12. Kalkınma Planı, Yapay Zeka Stratejisi, Dijital Dönüşüm, MGK Yapay Zeka ve Siber Güvenlik ile ilgili Basın Bildirisi, Milli Teknoloji Hamlesi, 1 Milyon İstihdam, Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi, Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi, TURCORN 100 Programı, 2024 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi, Dijital Devlet – Dijital Türkiye Stratejisi, Ulusal Veri Stratejisi, Kamu Bulut Bilişim Stratejisi, Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve Eylem Planı, Cumhurbaşkanlığı Kamuda Açık Kaynak Kodlu Yazılımlara Geçiş Genelgesi.
Tüm bu plan, programlar, stratejilerin temelinde özellikle yazılım alanında endüstrinin dünyada rekabet edebilir standartlara ulaşması, nitelikli işgücü yetiştirme, istihdamın artırılması, yurtdışına uzaktan çalışarak döviz getirilmesi, Ar-Ge, patent sayıları ve ihracatın artırılması gibi önemli hedefler var. Teknoloji Geliştirme ve İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Teknoparklar, Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde faaliyet gösteren onbinlerce firmamız var.
Uzaktan çalışma sistemi sayesinde son yıllarda Anadolu’da da istihdam imkanları önemli ölçüde arttırılmış, bu illerde teknoloji yazılım geliştirmeyi artırıcı çalışmalar başarılı bir şekilde yürütülmektedir.
Dünyada yazılım sektörü, trilyonlarca dolarlık devasa bir ekosisteme sahip, yönlendirici ve sürükleyici önemli bir güç, devletler için de ekonomik büyümede vazgeçilmez milli ve stratejik bir güç konumuna gelmiş, sektörlerin, kamunun, milli güvenliğin en önemli bir bileşeni haline gelmiştir. Bu, sadece ekonomik bir tercih değil, aynı zamanda milli bir mecburiyet olmuştur.
Türkiye yazılım sektörü, üretimde 51 yıl, ihracatta 31 yıllık geçmişe sahip olup, en çok katma değer üretebilen, 2023 ‘te 3.5 milyar dolar ihracata ulaşmış, 2024’te 5 milyar dolara odaklanmış, 2030 hedefi 30 milyar dolar olan, 30 bine yakın yazılım şirketi ve 200 bine yakın yazılım bilişim geliştiricisi olan, toplam verimlilik hesabı yaptığınızda devlete en az masrafı olan, ülkemizin küresel rekabet gücünü artırma, teknolojik bağımsızlığını artırma, ekonomik büyümesine katkı sağlayan bir endüstri.
Yurtdışından yılda 4 milyar dolar lisans ve yazılım ithalatımız var. Hedefimiz bunu yarı yarıya azaltarak yerli milli yazılım endüstrisine dönüşümünü sağlamak.
AB 2030 hedefi 20 milyon bilişimci yazılımcı siber güvenlik uzmanı yetiştirmek. Türkiye’de de 1 milyona ulaşma hedefimiz var.
Pakette şu maddeler yer alıyor.
Teknoparklarda, Ar-Ge Merkezlerinde;
* Teknokent kazanç istisnasının kaldırılması
* Ar-Ge personeline uygulanan ücret istisnasına üst limit getirilmesi.
Bugüne kadar bu teşvikler sayesinde yatırımlarını sürdüren özellikle küçük ölçekli yazılım şirketleri maliyet artışına katlanamayacakları için küçülme ve istihdamı azaltma hatta kapanma noktasına gelebilir. Dolayısıyla bu tasarının toplanacak vergileri arttırma hedefi haliyle yerine gelemeyecek ancak sektörün istihdamı ve şirketlerin sürdürülebilirliği yara alacaktır.
Son cümle: Türkiye’yi yazılımda globalde güvenilir bir limana dönüştürme hedefine giderken, endüstrinin ayarlarını bozacak vergisel teşvikleri kaldırmak veya birtakım limitlemeler yapmak yerine daha fazla desteklenmelidir.
