Yerli ve milli deprem erken uyarı sistemi

Yıldız Teknik Üniversitesi’nin teknoparkında geliştirilen ve 7 yıllık bir çalışmanın ürünü olan EDIS Deprem Erken Uyarı Sistemi, kullanılmaya başlandı.  EDIS, depremin merkez üssüne uzaklığına bağlı olarak 120 saniyeye kadar erken uyarı yapabiliyor.
EDIS Deprem Erken Uyarı Sistemi’nin Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, şu anda sisteminin tüm Marmara Bölgesi’ni kapsayacak şekilde aktif olarak çalıştığını belirtti. Erişen, çalışmaların tüm Türkiye genelinde devam ettiğini ifade ederek, “Bankalardan holdinglere, sanayi şirketlerinden AVM’lere kadar toplamda 250 kurumda sistemimizi aktif olarak kullanıyoruz. Bu kurumların şubelerini de dahil ettiğimizde, kullanım alanı 1000 işyerine yaklaşıyor. Bu sayede, deprem dalgaları işletmelere ulaşmadan önce makineler durdurulabiliyor, kapılar otomatik olarak açılıyor ve merdivenler çıkış yönüne yönlendiriliyor. Ayrıca, akıllı sistemler aracılığıyla depremle ilgili yangın, su gibi başlıklarda tedbirlerin alınması sağlanıyor” dedi.

EDIS’in Marmara Bölgesi’nin tamamını kapsayacak şekilde aktif olarak çalıştığını ifade eden Eriş, sistemin yaklaşık 50 aylık süre içinde tüm Türkiye genelinde uygulanabilir hale geleceğini bildirdi. Yapay zeka tabanlı Deprem Erken Uyarı Sistemi EDIS, mülkiyeti kendisine ait olan, en etkili noktalara yerleştirilmiş yüksek teknoloji deprem istasyonları ile depremi yerinde tespit ederek depremden etkilenebilecek bölgelere erken uyarı gönderip tedbir almayı sağlıyor. Bunun için gereken ise sağlam ve dayanıklı kablolu bir internet bağlantısı. EdisBox ile erken uyarı sistemine bağlanan yerler, akıllı sistemlerle saniyeler içinde tedbir alabiliyorlar.

503 depremde test edildi
Ali Emre Erişen, deprem konusunda geliştirilen teknolojinin halen Japonya’da uygulanan erken uyarı sisteminden daha ileri ve işlevsel olduğu belirterek, “Sistem, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Hatay depreminin ardından o bölgeye yerleştirilerek test edildi. Sistem kurulduktan sonra gerçekleşen belli büyüklüğün üzerindeki 503 artçı depremin tamamını tespit ettik ve erken uyarı sistemi aracılığıyla pilot olarak sistemi kullananlara bildirdik’’ dedi.

Depremin sadece binaların yıkılmasına ve ölümlere neden olmadığına dikkat çeken Ali Emre Erişen, “Bankalar, finans kuruluşları, fabrikalar ve aklınıza gelen bütün işletmeler depremi önceden bilemedikleri için çok büyük ekonomik kayıplar yaşıyorlar. Yapay zeka tabanlı akıllı erken uyarı sistemi sayesinde, deprem olacağı uyarısı alınınca fabrikalardaki makinelerin durdurulmasından AVM’lerdeki yürüyen merdivenlerin çalışmasına kadar bütün hareketler kontrol altına alınıyor. Dolayısıyla can kaybı önlendiği gibi ekonomik zararlar da minimize ediliyor” diye konuştu.

Erişen, “EDIS ile sanayi işletmeleri, depremden önce gerekli önlemleri alarak, maddi ve manevi kayıplarını en aza indirilebilir. Sadece büyük depremlerde değil küçük ölçekli depremlerde de büyük zarar oluşuyor. Örneğin; en son Silivri Depremi’nde büyük bir çimento fabrikasının mikserlerindeki dişliler kırıldı. 40 gün üretim yapamadılar. Büyük pizza markasının pizza fırınlarının dişleri kırıldı. Çünkü deprem anında makineleri durduramadılar. Türkiye’nin en büyük tekstil şirketlerinden birinin örme makinelerinin iğneleri kırıldı. Oysa o fabrikalardaki makinaları kapatmak için gereken süre 48 salise ile 4.13 saniye arasında değişiyor” dedi.

Erişen, bireysel kullanım için EDİS Deprem Erken Uyarı Sistemi’nin cep telefonu uygulamasının testlerinin de yapıldığını, kısa süre içinde gelişmeleri kamuoyuyla paylaşacaklarını ifade etti.