YÖKSİS veya yoksis

Yüksek Öğretim Kurulu, YÖKSİS diye bir veri bankası kurmuş; üniversiteleri, bölümleri ve öğretim üyelerini akademik üretkenlik açısından ölçmek ve takip etmek ister. Öğretim üyesi olarak çalıştığım vakıf üniversitesinin yönetiminden defalarca aldığım ‘hatırlatma’ e-postalarına rağmen, YÖKSİS denilen veritabanına şimdiye kadar bir tek yayınımı girebildim .. daha 200 tanesi sırada bekliyor!
Sorun, benim meşguliyetim veya tembelliğim değil. Yazmak için her oturduğumda, hiçbir veritabanı herhalde bundan daha fakirce, düzensiz ve işkence verici olamaz, diye kendime kızıyorum .. ve duygusal tepkilerle (!) bu görevi bir kez daha erteliyorum.
Böyle bir çalışmayı niçin başaramayız? Bir çok nedeni var; sadece YÖKSİS’e özel nedenlerden bahsetmiyorum. Konuya yabancı iseniz, biraz beyin jimnastiği yapmanızı isteyeyim: Uzmanlık bilgimiz mi az, uzmanımız mı yok, veya paramız mı yok. Eğer engel bunlar değilse, siyasi, kültürel, sosyolojik engeller mi var; varsa neler? YÖKSİS’i yoksis (yok öyle bir sistem!) yapan şey ne?
Ülkenin, 1992’den beri yarım-gün, 2005’ten beri (nerdeyse) tam gün bir gözlemcisi ve katılımcısı olarak, müsaadenizle, bir saptamada bulunacağım. Bize egemen ve bize özgü bir ‘yenileme’ kültürümüz var; bu kültüre kısa bir isim verdim: ‘Öyle de olur böyle de olur’. İki farklı çözüm arasında bizi yazı tura atmaya veya en az enerji (para, zaman) sarf edeceğimiz yola sürükleyen bir kültür bu. Ölçmeyi bilmiyoruz; bilmek istemiyoruz; ölçmek için beklemek istemiyoruz; dolayısıyla iki farklı yol arasında seçim metodumuz: ‘Öyle de olur böyle de olur’.
Eğer metot bu ise, bizi minimum enerji platolarına ve kuyularına iten çözümler yüzümüze sevinçle bakarak bizi davet ediyorlar.
Üniversite için yeni bir staj metodolojisi geliştirmek, zahmetli, emek ve zaman istiyor. Kopyala-yaz metodu ile yanımızdaki eski üniversitenin staj metodunu alalım; çünkü ‘öyle de olur böyle de olur’. Onlar da zaten, daha az enerji sarf ederek başka bir yerden kopyalamışlarmış! Dolayısıyla, her çevrimde daha az enerji sarf ederek, hedefimize (!) varıyoruz. Dolayısıyla sıfır enerji ile iş yapmayı becermiş oluyoruz! Ancak, yoksis.