Yüzde 100 yenilenebilir enerjiye doğru!
Uluslararası %100 Yenilenebilir Enerji Konferansı – IRENEC 2017’de enerji alanındaki gelişmeler ele alındı.
H. Çiğdem Yorgancıoğlu
Birleşmiş Milletler Çevre Programı kapsamındaki 21. Yüzyıl Yenilenebilir Enerji (YE) Politikaları Ağı (REN21), dünyanın dört köşesinden 114 uzmanın katıldığı ve 21. yüzyılın ortalarına doğru yüzde 100 YE kullanılmasına ulaşmada fırsatlar ve zorluklar hakkında tartışma zemini oluşturarak zaafiyet ve fırsatları içeren fizibiliteyi yansıtan Yenilenebilirlerin Küresel Gelecek Raporu’nu yayınladı.
Sadece iyi dileklerin hedefe ulaşılmada yetersiz kalacağını, hükümetlerin ancak zorlukları ve bunların üstesinden ne şekilde gelinebileceği tam olarak anlamaları durumunda YE için doğru politikalar ve mali girişimleri benimseyeceklerini vurgulayan REN21 Üst Düzey İcra Sekreteri C.Lins, 2016 yılında da son 3 yıldır olduğu gibi küresel ekonominin büyümeye devam ettiğini, ancak enerji sektöründeki emisyonların azaldığını, dünyanın enerji tüketiminin yüzde 20’sinin yenilebilir enerjiden elde edildiğini belirtti. Rapor, uzmanların YE maliyetinin gelecek 10 yılda tüm fosil yakıtlardan daha ucuz seviyeye gelerek düşmesini beklediklerini, uzmanların özellikle Avrupa ülkeleri ve Avustralya’dan olanların yüzde 70’inin yüzde 100 YE kullanmanın hem gerçekçi hem de tatbiki mümkün olduğunu benimsediğini ortaya koydu. Raporda, konvansiyonel enerji sanayinin çıkarlarının yarattığı şüphe nedeniyle özellikle Afrika, ABD ve Japonya’da 2050 yılına kadar hedefe ulaşma konusuna temkinli yaklaştığı, YE yatırımı için istikrarlı ortam olmaması ve uzun vadeli politika eksikliği, bazı ülkelerde YE’de ilerlemenin önünde engel teşkil ettiği görülmekte.
TC. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan 2015-2019 stratejik planı doğrultusunda Türkiye’nin YE üretimi ile ilgili koyduğu hedefler rüzgara dayalı kurulu güç için 2019 yılında 10.000 MW, güneşe dayalı kurulu güç için ise 3.000 MW. 2016 gerçekleşmeleri incelendiğinde RES kurulu güç artışı yaklaşık iki kat ve GES’te yaklaşık dört kat kurulu güç artışına tekabül etmektedir. Fosil yakıtlara olan bağımlılığı ve buna bağlı riskleri azaltmak amacıyla YE üretim ve tüketimin teşvik edilmesi, YE kaynakları (HES dahil) ile elektrik üretiminin payının asgari yüzde 30 seviyelerinde tutulması, tarım sektörü potansiyellerinden daha fazla istifadeyle biyoyakıt enerjisi kullanımını artırmak, mevcut YE kaynakları ile yapılan üretim miktarlarını artırmak Türkiye’de YE politika ve stratejilerinin temelleri arasında yer almaktadır.
Ernst&Young’ın 2017 Mayıs itibarı ile hazırladığı YE Ülke Çekiciliği Endeksi’nde 2016 yılı Ekim ayında 21 sırada olan Türkiye, 17’nci basamağa yükseldi. Bu bağlamda 2016 ve 2017’de Türkiye’de YE mevzuat, yasa ve yönetmeliklerde pek çok düzenleme ile karşılaşmaktayız.
Tüm bu değiişiklilerin irdelendiği bir platform idi 18-20 Mayıs 2017 tarihlerinde gerçekleşen “7. Uluslararası % 100 Yenilenebilir Enerji Konferansı – IRENEC 2017”.
Panelist ve katılımcıların bilgi, görüş ve deneyimlerin etkin olarak aktarmalarına uygun bir platform sunan, Türkiye Yenilenebilir Enerji Birliği (EUROSOLAR Türkiye) vizyonu ve Eurosolar Türkiye Başkanı ve Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar’ın öncülüğünde organize edilen, “IRENEC 2017. International 100% Renewable Energy Conference”konferans Türkan Saylan Kütür Merkezi’nde gerçekleşti. Konferans program ve oturum konuşmacılarına dair genel bilgilere etkinliğin resmi sitesinden ulaşılabilir.
YEK ‘in, YEKA, Lisanslı ve Lisanssız Elektrik Üretimi olmak üzere 3 farklı kapsamda değerlendirildiği oturumda panelistler, YEGM Uzman Yrd. Hakan Sener Akata Rüzgar ve Güneş Enerjisi YEKA Projeleri, EPDK Enerji Uzman Yrd Mehmet Yalılı Rüzgar ve Güneş Enerjisine (RES – GES ) dayalı Lisanslandırma ve EPDK Yönetim Hizmetleri Uzmanı Hacı Hasan Atug, Elektrik piyasasinda lisanssız Elektrik Üretimi konulu sunumlarını paylaştılar. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) YE Kaynaklarına Dayalı Üretim Tesisleri İçin Lisans Alma Süreçlerine istinaden ,Rüzgar ve Güneş Enerjisine Dayalı Lisans Başvurularının Teknik Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik Gereği İstenen bilgi, belge,süreçler, güneş ve rüzgar enerjisinde belli bir bölgede açık eksiltme ile belli bir kapasiteyi kuracak firmalara yerli Ar-Ge şartı koyarak ihale açılması konusu değerlendirldi. Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılığı asgariye indirmek, enerji talep artışını problemsiz karşılama ve arz güvenliğini sağlama hedefleri de esas alınarak YE alanında teknoloji transferi, Ar-Ge yatırımı ve yerli üretimi önceleyen yeni ihale modelinin dinamiği de ele alındı. ETKB’nın, Türkiye enerji ihtiyacını karşılamada yerli ve yenilenebilir kaynakların ağırlığını artırmaya yönelik dönüşüm hedefinin en önemli bileşenlerinden biri ve Türkiye GES sektörü için önemli bir sıçrama noktası yaratması beklenen Konya-Karapınar projesi de sunumlar arasında idi. Dış İlişkiler ve AB Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ali Murat Becerikli ‘nin moderatrlüğnü yaptığı “Türkiye'nin YE finansmanının hızlandırılması” isimli özel oturumda, A. M. Becerikli ve GIZ YE ve Enerji Verimliliği, Program Direktörü Alexander Haack (GIZ) GmbH, Enerji konularında yaptıkları işbirliğinin önemini vurguladılar. Aynı oturumda, İş Bankası, YE alanı ve EBRD ile olan çalışmalarına değindi. İş Bankası ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), farklı amaçlara yönelik imzaladıkları kredi anlaşmaları içinde Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansmanı Programı (TurSEFF) kapsamında enerjinin etkin ve verimli kullanımı ile YE alanlarındaki faaliyetlerinin finansmanı mercek altına alındı.
MIDSEFF (Orta-Ölçekli Sürdürülebilir Enerji Finansı Projesi) kapsamında yapılan yatırımların yanı sıra, TurSEFF Kredi Destek Programı kategorileri, kredi türleri ve YE kredileri kriterlerine değinildi. MidSEFF kredili Soho Solar PV Güneş Santralına dair bir sunum, proje tanıtımını, tedbirler ve başarılı uygulamaların yanı sıra inşaat – işletme süresince kirlilik, kontaminasyon ve emisyon oluşumu, halk – işçi sağlık ve güvenliğ, tarım dışı kullanım izni, paydaşların katılımı, flora ve fauna üzerine etkiler, parıldama etkisi gibi temel çevresel ve sosyal hususlara işaret edildi.
Yatırımcılar, uygulayıcılar, akademisyenler ve medya mensupları yüzde 100 YE’ye pürüzsüz geçişin önünde engel teşkil etmemesi için enerji piyasalarında öngörülebilirliğin artırılması , yaygınlaştırmada lokalizasyon ve inovasyona dair dinamikleri, enerji depolaması ve enerji dönüşümündeki sorunsalları, enerji sisteminin fosil yakıtlardan YE’ye tamamen geçişini sağlamak için fosil yakıtlara teşvik ve sübvansiyonların kaldırılması gerekliliği, lisanslı ve lisanssız süreçlerinin uzunluğu, bürokrasinin fazlalığı gibi geliştirilmesi gereken çeşitli alanlar olduğunun altını çizerken, ilgili konuların muhatabı olan yetkili ve sorumlular da diğer oturumlarda makro ekonomik ve siyasi hedefler doğrultusunda ilgili bakanlık ve kurumarın önceliklerinin, yerli ve milli bir YE sanayisi oluşturma hedeflerinin çerçevesini çizerek bahsedilen engellerin kaldırılmasına ilişkin diğer kurumlar ve birimlerle yapılan işbirliği, koordinasyon ve konsolidasyonlarda alınan yollara dair bilgiler naklettiler.
